Dit keer bespreken we De crisis van het democratisch kapitalisme van Martin Wolf.
Martin Wolf is chief economics commentator van de Financial Times, geboren in Londen. Zijn vader geboren in Oostenrijk en moeder in Nederland, beide Joods en gevlucht voor de Nazis. Zijn boeken Why globalization works, Fixing global finance en De shifts & de shocks schreef hij in twee zomers. Dat was ook de bedoeling met dit boek, maar het werden vijf zomers. In juni 2022 leverde hij de definitieve versie in.
Het voordeel van deze vertraging was dat hij recente problematiek zoals aanhangers van Trump die het Capitool bestormen, de gevolgen van Brexit en COVID en hoe overheden daarop reageerden zijn meegenomen in zijn analyses.
Ik vind het een lastig boek, van een iemand die ziet dat de democratieën over de wereld onder druk staan, en met een heilig geloof in het kapitalisme. Hij benoemt ook de uitdagingen van het milieu, vooral CO2, en biodiversiteit, maar ziet meer één oplossing, groener groeien. We kunnen alleen de wereld redden wanneer we harder groeien. Problematiek rondom grondstoffen worden nauwelijks benoemd.
Hij kijkt vooral naar de welvaart met een geloof in het bbp. Het woord welzijn heb ik niet gelezen in het boek. Mensen als Jason Hickel met Less is more en andere degrowth, postgrowth, stabilisatie, en krimp ideeën, ziet hij als dromers. Een andere oplossing dan het kapitalisme is voor hem onmogelijk. Hij heeft een scherpe mening over de leiders van landen als Rusland en China.
Hij maakt zich vooral zorgen over de liberale democratie, toenemende autoritarisme, groeiende ongelijkheid, en dat vrije en eerlijke verkiezingen onder druk staan. Voorstanders van kapitalisme zeggen dat ze beter af zijn zonder democratie, en voorstanders van de democratie zeggen dat ze beter af zijn zonder kapitalisme. Wolf vindt dat ze niet zonder elkaar kunnen.
Het boek bestaat uit vier delen
- Over kapitalisme
- Wat ging er mis?
- De vernieuwing van het democratisch kapitalisme
- Kantelpunt van de geschiedenis
Waarom hij dit boek schreef
Democratie is altijd onvolmaakt. Maar tirannie is nooit het antwoord. Hij vreest voor de wereld in de toekomst met verschillende dictators zoals Xi Jinping en Vladimir Poetin en mensen als Donald Trump, Narenda Modi en Jai Bolsonaro als potentiële dictators die op zoek zijn naar ongebreidelde macht.
Veel gericht op de VS, en rijke landen. Met angst voor China.
- Fire this time
Over kapitalisme
- Een symbiotische relatie: de geschiedenis van de politiek en de economie
- De evolutie van het democratische kapitalisme
Wat ging er mis?
- Het gaat om de economie, domoor
- De opkomst van het rentenierskapitalisme
- De gevaren van het populisme
De vernieuwing van het democratisch kapitalisme
- De vernieuwing van het kapitalisme
- Naar een nieuwe ‘New Deal’
- De vernieuwing van de democratie
Kantelpunt van de geschiedenis
10 Democratisch kapitalisme in de wereld
drie transformaties: 1. verloedering van het democratisch kapitalisme (gaat dit boek over). 2. opkomst van China als supermacht 3. noodzaak om de uitdagingen het hoofd te bieden die zijn veroorzaakt door de opmars van de mens.
Noemt het vierde deel het belangrijkste deel – maar 35 pagina’s minder dan 10% van het boek.
Conclusie: Eerherstel van het staatsburgerschap
Opvallende lessen uit het boek voor mij:
- 0:00 Intro met een eerste conclusie.
- 8:30 Democratie is altijd onvolmaakt, maar tirannie is nooit het antwoord. Waarmee hij verwijst naar de vrees die hij heeft naar toekomst met dictatoren.
- 11:30 Hij wil terug naar de tijd dat het allemaal klopte, de volgende generatie welvarende is. De periode van 1950-1980 met enorme groei en democratie.
- 12:30 Een democratie kan weer in een dictatuur veranderen.
- 17:10 Een symbiotische relatie tussen de democratie en het kapitalisme.
- 17:55 De voordelen die de rijkste mensen in het Westen voor zichzelf hebben ontwikkeld op het gebied, van macht, recht, toegang, belastingen.
- 19:15 Alle welvarende landen zijn kapitalistisch en alle democratische landen zijn welvarend.
- 21:25 De economische macht misbruikt om invloed uit te oefenen op de politiek, en dat is niet de bedoeling.
- 24:00 Progressieve belasting is belangrijk, anders krijg je een aristocratie, waar je vooral meer geld met geld krijgt en niet uit arbeid.
- 24:50 De hang naar het verleden en een zondebok voor de problemen is de voedingsbodem voor het populisme en daar vooral de middenlaag op aanspreken. De angst van de middenlaag om naar de onderlaag af te dalen.
- 27:20 Armer zijn dan je had verwacht is akelig, armer zijn dan je had verwacht en ook nog veracht worden is nog akeliger. Het neerkijken op mensen.
- 28:10 De zakelijke klasse weet heel goed hoe zij de oude coalitie en de arbeidersbeweging uit elkaar kan spelen.
- 30:25 Als je een samenleving bij elkaar wilt houden dan heb je een identificatie nodig. Dat is de taal, de cultuur, de rituelen, de vlag.
- 36:15 Het falen en wangedrag van de maatschappelijke bovenlaag dat is de kern. De elite bestaat uit de meest capabele mensen.
- 37:50 De nieuwe vorm van staatsburgerschap, bijvoorbeeld met aanvullen met decentrale initiatieven en burger beraden, lokale initiatieven.
- 39:30 Een stijgende breed gedeelde duurzame levensstandaard. Goede banen voor diegene die kunnen en willen werken. Gelijke kansen. Economische zekerheid. Beëindiging van speciale voorrechten van een enkeling.
- 40:30 Een goed staatsburgerschap betekent vooral dat de elite zich anders moet gaan gedragen.
- 42:15 In zijn eigen kring zegt Wolf, “Ik vind jullie onfatsoenlijk. Ik vind dat jullie allemaal belasting moeten betalen, en dat je meer werknemers en burgers moeten denken, en dat iedereen rond moet komen.”
- 46:05 Je moet nationalisme omarmen, maar dan op een positieve manier.
- Less is more #boekencast afl 85 – Jason Hickel
- Friedrich Hayek
- Karl Popper
- FT – Financial Times
- Thomas Piketty
- Xi Jinping (China), Vladimir Poetin (Rusland), Donald Trump (VS), Narendra Modi (India) en Jair Bolsonaro (Brazilie).
- Hoe het kapitalisme de democratie beschermt | Martin Wolf | Buitenhof
- Het begin van alles #boekencast afl 63 – David Graeber en David Wengrow
- De commons
- Sander en de brug #boekencast afl 76 – Sander Schimmelpenninck
- Tirannie van verdienste #boekencast afl 77 – Michael Sandel
- Francis Fukuyama
- The Nordic Secret #boekencast afl 89 – Lene Rachel Andersen en Tomas Björkman
- Nu is het aan ons #boekencast afl 61 – Eva Rovers
- De Amerikaanse New Deal – een omvangrijk sociaal en economisch hervormingsprogramma van de Amerikaanse president Franklin Delano Roosevelt
- Groen en gevangen #boekencast afl 91 – Else Boutkan
- Een Brahmaan
- Charlie Munger – voormalig zakenpartner van Warren Buffett
- Katherine Hayhoe – climate scientist
Luister naar deze aflevering
Video van deze aflevering
In deze aflevering bespreken we De crisis van het democratisch kapitalisme
