Jason Hickel is een economische antropoloog
professor at the Institute for Environmental Science and Technology at the Autonomous University of Barcelona
Het boek bestaat uit twee delen
Deel 1: More is less
- One: Capitalism – A creation story
- Two Rise of the Juggernaut
- Three Will Technology save us
Deel 2: Less is more
- Four Secrets of a good life
- Five Pathways to a post-capitalist world
- Six Everything is connected
Part 1: More is less
Capitalism – A creation story
Geschiedenisles van een antropologist. Niet echt hoopgevend over hoe de elite de rest van het volg altijd onderdrukt heeft om zichzelf te verrijken. Als je dit zo leest begrijp waarom mensen naar de hooivorken grepen. Hoe enkele mensen zo rijk en machtig konden worden.
Het gaat over hoe adel de grond die van niemand was (commons) werd ommuurd, en de mensen van de grond werden verdreven. Deze mensen konden eerst leven van de jagt en planten op deze grond. Ze konden er van leven en werkten af en toe voor de adel. Nu hadden ze niets meer en moesten ze werken om te overleven.
Er is veel opstand geweest, maar die werd meet harde hand de kop in gedrukt. Een tijd van achteruitgang, mensen leefden gemiddeld korter brak aan. Honger was een krachtig middel om mensen voor weinig te laten werken. Eerst op het land, later in de fabrieken.
Het zelfde gebeurde in de overzees gebieden. Grondstoffen gestolen (zilver Zuid Amerika), volkeren worden uitgeroeid door veldslagen en ziekten uit Europa. Ze werden gedwongen om producten te verbouwen zoals katoen en suiker. Ze moesten belastringen betalen voor dingen die eerst vrij beschikbaar waren, zoals zout in India. We gingen ook handelen in mensen, slaven. Telkens weer werden mensen uitgebuit voor economische groei en de welvaart van enkele.
Het is ook bijzonder om te zien hoeveel vrije tijd en ontspanning mensen hadden voor die tijd. Eigenlijk vreemd dat we nu nog steeds met een bijna 40-urige werkweek leven.
Werk werd langzaam ontdaan van betekenis, plezier, talent en meesterschap.
Under capitalism, it’s not enough to generate a steady profit. The goal is to reinvest that profit to expand the production process and generate yet more profit than the year before.
Rise of the Juggernaut
Juggernaut: literal or metaphorical force regarded as merciless, destructive, and unstoppable
In dit hoofdstuk legt Hickel uit dat van privaat gedag dit word omgezet naar publieke obsessie. Je ziet publieke organisaties zoals de OECD die een focus hebben op economische groei. BNP is een getal geworden wat laat zien hoe het gaa met de welvaart van het kapitalisme.
Ondertussen is alles gekoppeld van het BNP / GDP. Als de groei daalt dan klapt het systeem in.
We zijn verslaafd aan groei. We groeien niet omdat het nodig is, maar om nog meer te groeien.
Aan alle kanten groeien we buiten de natuurlijk grenzen van de aarde. Ondertussen is de verhouding van natuurlijke materialen en materialen door mensenhand gemaakt 1,2. We zijn in gevecht met de natuur (Jan willem de Graaf).
Voro de economische groei hebben we veel energie nodig. Daarom, ondanks de toename van alternatieve energie, groeit het gebruik van faossiel brandstof ook nog steeds. Jevon paradox. Als we efficienteer worden, gebruiken we meer.
In het laatste deel van dit hoofdstuk laat Hickel zien dat we in het Westen nog steeds het zuidelijk halfrond uitbuiten. Wij gebruiken nu hun grondstoffen van de toekomstige generaties.
Will Technology save us
In dit hoofdstuk gaat het onder andere over de klimaatakkorden zoals die van Parijs. De 1.5 graag opwarming als grens, die al ernstige gevolgen heeft.
De grote hoeveelheid materiaal verbruik, als we praten over groene groei, laat zien dat dit ook niet de oplossing is.
Bijzonder is ook de overgang naar een diensteneconomie in de afgelopen jaren, lijdt nog steeds tot een groter materiaal vebruik, omdat mensen steeds meer spullen kopen met het gedl dat ze verdienen in de diensten economie.
Het Jevons paradox (Paul Schenderling) zegt dat Technologie niet gaat helpen. Als we efficienter, beter worden in de productie, dan gaan we vooral meer doen. Dat is al zo sinds het begin van kleine ijzergiterijen, paard en wagen. Je ziet het nog steeds. Het beeldscherm van een TV werd zuiniger in energieverbruik en schermen werden groter, met verlichting en steeds meer TV’s in een huis.
Recycling gaat ons ook niet helpen. De meeste materialen die we gebruiken zijn niet of moeilijk te recyclen. We moeten toch nog steeds een systeem opbouwen dat zo circulair mogelijk is om het verbuik van grondstoffen te verminderen. Uiteindelijk hebben we geen kees, dan is de winning van grondstoffen te kostbaar.
Interessant vraag: wat als we niet proberen om de groei los te koppelen van grondstoffen en energieverbruik, maar dat we menselijk ontwikkeling loskoppelen van GDP?
Part 2: Less is more
Secrets of a good life
Begin 1970 vindt Thomas McKeown dat de levensverwachting sinds 1870 enorm is gestegen. Hij kon eerst geen verklaring vinden, totdat hij het koppelde aan de toegenomen welvaart. In andere studie werd de link gelegd tussen welvarende landen en hogere levensverwachting. Deze stelling bracht het Westen er toe om de landen op het zuidelijk halfrond te adviseren om niet te investeren in publieke gezondheidssystemen, maar in groei. Doe wat nodig is om te groeien, ten kosten van het milieu, welzijn en verlaag belasting voor de rijken (die dan investeren in de groei).
Naar verder onderzoek bleek dat de toename van levensverwachting vooral zat in invetering ivan publieke werken en diensten, zoals riolering, vaccinatie, educatie (vrouwn in het bijzonder).
In dit hoofdstuk laat Hickel zien dat in veel landen waar het gemiddelde inkomen (veel) lager is, het onderwijs berer is, en ook de levensverwachting van mensen hoger is. Costa Rica, Finland en Estonia en Belarus. Landen waar een hoogwaardig scholingssystee en universele gezondheidszorg.
Publieke gezondheidszorg die veel lager ligt dan de VS, met veel betere resultaten.
Het gaat niet zo zeer over het inkomen zel, maar vooral over de verdeling in een land of mensen gelukkig zijn.
We hebben innovatie nodig om uit de klimaatcrisis te komen, maar dit kan zonder groei.
Pathways to a post-capitalist world
Once we understand that we can flourish without growth, our horizons suddenly open up.- opening van het hoofdstuk,
Een economie die gaat over welzijn en niet over constante groei. Met name in het westen moeten we aanzienlijk minder energie en materialen gebruiken.
Stap 1. stoppen met vroegtijdige veroudering van producten. De grootste producten houden innovatie juist tegen omdat het de groei verminderd. Door producten langer te gebruiken komt er veel waardevolle talent beschikbaar voor andere innovatie. Verlengen van garantietermijnen en recht van reparatie in te voeren helpt hierbij. Als wasmachines en telefoons vier keer langer meegaan, dan verbruiken we 75% minder materialen.
Stap 2. Stop met adverteren – met slimme technieken worden verleid tot koop van nieuwe producten, die we niet nodig hebben. Quotas instellen voor een maximale adverantiebudget. Publieke ruimtes advertentievrij maken (graag!).
Stap 3. Veranderen van bezit naar gebruik – delen van gereedschap en spullen met meerdere huishoudens vermindert drastisch het aantal materialen, spaart tijd en geld voor de mensen en vesterkt gemeenschap. Gratis openbaar vervoer in plaats van auto bezit.
Stap 4. Stop voedselverspilling – nu wordt bijna 50% van al het voedsel dat we verbouwen/groeien verspilt.
Stap 5. afschalen van ecologische verwoestende industrien – hier valt een belangrijke verandering onder sterk verminderen van vlees en zuivel. Dit kan door de subisidies af te bouwen in het westen. Afschalen van wapenindustrie, enkelvoudig gebruik plastics, SUVs, korte vluchten, lange afstand ketens.
Zoals Paul ook zegt in zijn boek, arbeidstijdverkorting. We hebben geen gebrek meer aan menskracht. Het werk en inkomen beter verdelen. Meer werk resulteerd in meer consumptie. Meer vrije tijd resulteerd in meer zelf doen, minder consumptie. Bewuster leven.
De rijkdom beter verdelen, meer cooperaties,
Een nieuwe kijk op de financiele markt en democratie
Everything is connected
Hoe alles verbonden is De ecologie, de planten met elkaar, de dieren, hoe wij daar afhankelijk van zijn. Wat bomen doen met onze gezondheid en levensverwachting bijvoorbeeld.
Ontgroeien – postgroei is een kans om de uitdagingen waar we voor staan aan te pakken:
- de-konolisatie van land, mensen en ons brein
- vrij van omheining van de commons
- de-commodification of publieke goederen
- de-intentification van werk en leven
- de-thingification van mens en natuur
- de-escalatie van de ecologische crisis.
Het verschuift ons van tekort naar overvloed, van extractie naar regenaratie, van dominion naar reciprocity, van eenzaamheid naar verbinding.
Opvallende lessen uit het boek voor mij:
- Uitbuiting van velen voor de groei van rijkdom voor enkelen.
- De burgers hadden veel ruimte voor ontspanning, samen komen, feesten en spel. Totdat vrije tijd verboden werd en er mensen werden vermoord omdat ze aan het lummelen waren, nietsnutten.
- Werk werd langzaam ontdaan van betekenis, plezier, talent en meesterschap.
- Het verhaal dat we op school hebben geleerd, over de donkere middeleeuwen en hoe industrialisatie ons het licht bracht klopt niet.
- Het BNP meet het welvaart van het kapitalisme, niet de welvaart of welzijn van iedereen.
- We zijn in het kapitalisme verslaafd aan groei.
- We breken de planeet af omdat we moeten blijven groeien.
- In het Westen buiten we nog steeds het Zuidelijk halfrond uit (grondstoffen, dieren en mensen) voor de groei.
- In een wereld die eindig is (biodiversiteit of grondstoffen bijvoorbeeld) kun je geen oneindige groei hebben.
- Hoe kunnen we de menselijke ontwikkeling loskoppelen van het BNP?
- Alle welzijnsindicatoren worden beter als de gelijkheid toeneemt. – zie ook The Spirit Level.
- Als je inziet dat het niet gaat over dat je moet groeien voor de verbetering van het welzijn van de mensheid, dan zie je een andere horizon.
- De grootste bedrijven (zoals Apple en Samsung) houden juist de innovatie tegen.
- Door producten langer te gebruiken komt er veel talent beschikbaar om na te denken en te denken over een andere toekomst.
- Geen reclame meer in steden om te beginnen.
- Openbaar vervoer gratis of hele lage tarieven.
- Bijna de helft van al het voedsel dat we verbouwen wordt verspild (weggegooid). in Frankrijk en Italië hebben een wet ingevoerd dat voedsel dat niet verkocht wordt naar liefdadigheidsinstellingen te geven.
- Als je minder werkt, leef je bewuster, heb je meer tijd, minder middelen, en consumeer je minder. Je bent zelf actiever en hebt meer ruimte om weer betrokken te zijn in verschillende gemeenschappen, waardoor je meer welzijn krijgt.
- Terug naar binnen, waar ben ik als individu mee bezig? (Inner Development Goals)
- Gaialezing met Kate Raworth
- Donuteconomie – Kate Raworth
- The Economics of arrival – Katherine Trebeck
- Er is leven na de groei #boekencast afl 74 – Paul Schenderling
- Het begin van alles #boekencast afl 63 – Graeber en Wengrow
- Nieuw Europees organiseren #boekencast afl 23 – over Rijnlands organiseren.
- Tine de Moor – onderzoek naar de commons
- Met inner development naar detech technologie – Jan Willem de Graaf
- Eerste circulaire zonnepanelen ter wereld uit Nederland – Gerard de Leede – Solarge
- Jevons paradox
- The Spirit Level #boekencast afl 83
- Tirannie van verdienste #boekencast afl 77 – Michael Sandel
- This is why we can’t have nice things – Veritasium – ofwel het Phoebus cartel
- Grenoble is de eerste Europese stad zonder reclame
- De blauwe fabel #boekencast afl 46 – Ties Joosten over de KLM
- De goede voorouder #boekencast afl 53
Luister naar deze aflevering
Video van deze aflevering
In deze aflevering hebben we het over het boek Less is more
