Het boek dat we vandaag, in de honderste (!) aflevering bespreken is Morele ambitie van Rutger Bregman.
We kregen het boek in digitale vorm voor de datum van uitgifte. Rond de publicatiedatum op 19 mrt 2024 hebben we de opname samen met Jelle van Baardewijk voor De Nieuwe Wereld gepubliceerd en gedeeld.
Het boek zette mij aan het denken, doe ik wel genoeg? Wat kan ik doe dat veel meer effect heeft. Dat had ik ook al na het lezen van The life you can save. Ik heb mijn gedachten en gedrag over het geven van geld aan goede doelen na het lezen van dat boek veranderd.
Naar aanleiding van interviews in aanloop naar de boeklancering kwam Rutger ook in wat negatief daglicht. Mede omdat hij meer geld wil steken in vaccins en wapens.
Maar de kern van het boek en de denkwijze van Bregman is duidelijk, de meeste mensen doen lang niet genoeg. Ze verkwisten hun kennis, expertise, tijd en aandacht aan zaken die geen verschil maken, of erger nog ze staan aan de verkeerde kant van de geschiedenis. Mooie voorbeelden van mensen die het verschil hebben gemaakt in de (recente) geschiedenis.
Proloog. Het geheim van de gelukkigste man op aarde
- Hoofdstuk 1. Nee, je bent niet goed zoals je bent
Een simpel model van wat je kunt doen met je talent - Hoofdstuk 2. Verlaag je actiedrempel
Over verzetshelden en de besmettelijkheid van morele ambitie - Hoofdstuk 3. Sluit je aan bij een cult (of begin er zelf een)
Ralph Nader, de quakers en andere vreemde clubjes die de wereld veranderden - Hoofdstuk 4. Beschouw winnen als je morele plicht
Over de vier illusies van de Nobele Verliezer en het genie van Rosa Parks - Hoofdstuk 5. Leer huilen om tabellen met cijfers
Het opmerkelijke verhaal van de man die op het verkeerde knopje van zijn afstandsbediening drukte - Hoofdstuk 6. Meld je aan bij een Zweinstein voor deugers
Over een van de inspirerendste scholen op de planeet - Hoofdstuk 7. Bedenk wat de wereld nodig heeft, en vind het uit
Wat we kunnen leren van pioniers en bouwers als Jonas Salk en Josephine Cochrane - Hoofdstuk 8. Red een leven, nu voor slechts $ 4.999,99
Wat je kunt bereiken door radicaal te prioriteren,en hoe je morele ambitie volledig kan ontsporen - Hoofdstuk 9. Vergroot je morele kring
De zes tekenen dat je aan de verkeerde kant van de geschiedenis staat - Hoofdstuk 10. Wees een goede voorouder
Over de grootste bedreigingen voor de mensheid
Epiloog. Wanneer doe je genoeg?
Proloog. Het geheim van de gelukkigste man op aarde
Matthieu Ricard was, zo kopten kranten en tijdschriften na zijn mri-scan, ‘de gelukkigste man op aarde’. Hij heeft 60.000 uur, oftewel 7.500 werkdagen, doorgebracht in zijn eigen hoofd. Dertig jaar waarin hij niets deed voor een ander, of om de wereld te verbeteren. Is dat nu echt zo lovenswaardig?
Hoofdstuk 1. Nee, je bent niet goed zoals je bent
Een simpel model van wat je kunt doen met je talent
de helft van de wereldbevolking die moet leven van minder dan 7 dollar per dag.
een derde categorie, van mensen die wel idealistisch zijn maar weinig ambitieus. Deze levenshouding lijkt kenmerkend voor een flink deel van generatie z, mensen die geboren zijn na 1996
lijkt het hoogste ideaal om überhaupt geen impact te hebben. Dan wordt een goed leven vooral gedefinieerd aan de hand van wat je níét doet. Niet vliegen. Geen vlees. Geen kinderen. En vooral geen plastic rietje! Minder, minder, minder. Het streven is zo’n klein mogelijke voetafdruk met je moestuin naast je tiny house. In het beste geval is je impact zo klein dat je net zo goed niet had kunnen bestaan.
Kan het anders? Stel dat je de ambitie van een carrièretijger neemt en er een flinke scheut idealisme aan toevoegt. Wat krijg je dan? Thomas Clarkson
is een zekere mate van privilege. Lang niet iedereen kán zijn leven immers wijden aan de grootste wereldproblemen. Thomas Clarkson
Dus stel jezelf de vraag: wat is ‘de grote eer en glorie’ van jouw leven?
Hoofdstuk 2. Verlaag je actiedrempel
Over verzetshelden en de besmettelijkheid van morele ambitie
Mooi verhaal van August Landmesser – met bijzonder einde.
Arnold Douwes wist niet van ophouden. Als iedereen in het dorp onderduikers had, zo redeneerde hij, dan kon niemand de boel verraden. Nieuwlande.
Uiteindelijk bleek één omstandigheid bijna allesbepalend. Uit een nieuwe analyse van de gegevens die door de Oliners waren verzameld, bleek dat als aan deze voorwaarde werd voldaan vrijwel iedereen in actie kwam – om precies te zijn: 96 procent.
Wat was die voorwaarde? Simpel: je moest gevraagd worden.
Als je de wereld wilt veranderen, dan gaat het er dus niet zozeer om hoe je ‘nu eenmaal in elkaar zit’, met je precieze persoonlijkheidstrekjes. Het gaat erom wie je kunt wórden. Je doet niet het goede omdat je een goed mens bent, je wordt een goed mens door het goede te doen.
Hoofdstuk 3. Sluit je aan bij een cult (of begin er zelf een)
Ralph Nader, de quakers en andere vreemde clubjes die de wereld veranderden
Moreel ambitieuze ondernemers kunnen de koers van de geschiedenis wel degelijk veranderen. Tien van de twaalf mannen die in 1787 de Britse Society for the Abolition of the Slave Trade oprichtten, waren ondernemer. En negen van hen waren quakers.
De teams publiceerden het ene na het andere rapport, met titels als Vanishing Air (over luchtvervuiling, vol ‘belastende feiten, cijfers en mislukkingen’), Water Wasteland (over watervervuiling, een ‘misdaad tegen de mensheid’) en The Chemical Feast (over de Food and Drug Administration, volgens time ‘misschien wel de meest vernietigende kritiek op een Amerikaanse overheidsinstelling ooit’).De rapporten van Nader en zijn volgelingen waren gortdroog, maar toch gingen er bijna een half miljoen over de toonbank.
(‘Het doel van leiderschap is om meer leiders te produceren, niet meer volgers’, aldus Nader).
Al die tijd bleef de methode van Nader hetzelfde: leg een onderbelichte misstand bloot, stel oplossingen voor en breng een coalitie van activisten, lobbyisten, politici en experts bij elkaar om die oplossingen in praktijk te brengen.
Hoofdstuk 4. Beschouw winnen als je morele plicht
Over de vier illusies van de Nobele Verliezer en het genie van Rosa Parks
Integendeel, effectieve idealisten zijn radicaal in hun doelstellingen, maar doelgericht in hun uitvoering. Als ze moeten netwerken met vermogende types om geld op te halen voor de goede zaak, dan doen ze dat.
Verhaal van Rosa Parks, en vooral de bewuste keuze voor haar. De timing. De gecoordineerde actie op korte termijn, de juiste mensen betrekken, en het uithoudingsvermogen.
Pas vanaf dat moment ging Rosa Parks de rol van vrome heldin spelen. Ze wist dat ze niet te radicaal mocht overkomen, anders zouden de meeste witte Amerikanen zich tegen de beweging keren. ‘Strategisch gezien’, schreef een historicus later, ‘hing het succes van Parks als symbool van de boycot dus gedeeltelijk af van het verdoezelen van haar langdurige politieke activiteiten.’
Vrouwen als Rosa Parks en Jo Ann Robinson waren doordrongen van een simpele waarheid: in de strijd tegen onrecht is winnen een morele plicht.
Om het lot van de Nobele Verliezer te vermijden zullen we moeten afrekenen met een aantal hardnekkige illusies. Volgens mij zijn er minstens vier grote mythes over hoe maatschappelijke verandering werkt.
i: De illusie van bewustzijn
Om het bot te zeggen: bewustzijn wordt zwaar overschat. Het feit dat mensen op de hoogte zijn van allerlei misstanden wil niet zeggen dat ze er ook naar handelen – integendeel. We vinden van alles en nog wat over van alles en nog wat, maar doen meestal weinig met onze meningen.
Psychologen spreken ook wel van de ‘belief-behavior gap’.
ii: De illusie van goede intenties
De tweede misvatting van de Nobele Verliezer is dat goede bedoelingen genoeg zijn.
een van de grootste abolitionisten aller tijden verlegde zijn aandacht naar het lijden van de daders. Psychologen noemen deze tactiek ‘moreel herkaderen’ (‘moral reframing’).148 Het idee is dat je nieuwe argumenten zoekt voor hetzelfde standpunt. Argumenten die wél resoneren bij de mensen buiten je cult, en die passen binnen het Raam van Overton.
iii: De illusie van puurheid
Wie de wereld wil veranderen, komt vroeg of laat voor een dilemma te staan: hoe ga je om met mensen die iets minder zuiver in de leer zijn? Wat Nobele Verliezers vaak vergeten, is dat iedere succesvolle beweging een coalitie is, een verbond van mensen die het over veel dingen óneens zijn.
iv: De illusie van synergie
dat idealisten vaak in de ban zijn van de ‘synergie-illusie’. Dan denken ze dat al hun idealen elkaar ondersteunen en versterken. ‘Progressieven zijn er steeds van overtuigd’, schreef Hirschman, ‘dat “alle goede dingen samengaan”.’
Neem de klimaatcrisis. Menig activist gelooft dat we deze alleen kunnen overwinnen als we óók een trits aan andere problemen oplossen. We zouden niet alleen moeten strijden tegen fossiele vervuilers, maar ook voor gratis kinderopvang, gratis zorg, gratis onderwijs, een basisinkomen, een baangarantie, een dertigurige werkweek, herstelbetalingen voor eeuwen aan kolonialisme – zeg gerust een einde aan het hele kapitalistische bestel. En o ja, we moeten dit doen in een radicaal vernieuwde democratie, met lotingen en burgerraden, en dat alles binnen tien jaar, want anders is het te laat. Het hele systeem moet nu op de schop, het is alles of niets, Utopia of de apocalyps.
De magie zit in de talloze uren die activisten samen doorbrengen, niet achter een scherm, maar face to face. Activisten móésten vroeger wel een enorme organisatiecapaciteit opbouwen, en door die innige samenwerking werden ze een geduchte tegenstander.
De idealisten zijn meestal niet realistisch,’ zei hij, ‘en de realisten zijn meestal niet idealistisch.’
Wat we nodig hebben, is een realistisch idealisme.
Hoofdstuk 5. Leer huilen om tabellen met cijfers
Het opmerkelijke verhaal van de man die op het verkeerde knopje van zijn afstandsbediening drukte
Het verhaal van Rob Mather. Charity swim voor Terri.
Keer op keer paste hij zijn twintigminutenregel toe, wat meestal betekende dat hij zo veel mogelijk telefoontjes pleegde in zo min mogelijk tijd.
Oprichten van Against Malaria Foundation (amf)
Holden, op zijn zesentwintigste, zijn dikke baan vaarwel te zeggen. Hij werd een van de oprichters van de denktank GiveWell, en ging daar grondig onderzoek doen naar goede doelen.
Dankzij de uitgebreide analyses van GiveWell weten we dat de Against Malaria Foundation een van de beste goede doelen ter wereld is.
Hoofdstuk 6. Meld je aan bij een Zweinstein voor deugers
Over een van de inspirerendste scholen op de planeet
Charity Entrepreneurship is een opleiding voor ondernemers. Moreel ambitieuze ondernemers. Het is een incubator voor start-ups zoals er zoveel zijn in de wereld van tech en durfkapitaal, maar hier worden niet de winstgevendste bedrijven opgericht.
Wat al deze problemen gemeen hebben, zijn de ‘drie o’s’. Ze zijn omvangrijk, onderbelicht en oplosbaar. Het zijn enorme, verwaarloosde uitdagingen die we met de juiste methodes kunnen aanpakken.
Er zijn talloze mensen die dénken dat ze niet goed genoeg zijn, maar in werkelijkheid de wereld kunnen veranderen. Wat zij nodig hebben, is een mentor die hen helpt hun actiedrempel te verlagen.
Ze begonnen met een lijst van 28 ideeën, waarvan ze er steeds meer wegstreepten. Na een paar maanden hadden ze nog 5 opties over, en het beste plan was doodsimpel: sms’jes om ouders te herinneren aan de vaccinatie van hun kind. Dat kostte vrijwel niets, terwijl je de vaccinatiegraad zo iets verhoogde – waarmee je duizenden levens zou redden.
Je zou het de vier ingrediënten voor morele ambitie kunnen noemen. De mensen op deze school hebben:
1) het idealisme van een activist,
2) de ambitie van een startup founder,
3) het kritische vermogen van een wetenschapper,
4) de bescheidenheid van een monnik.
Je kunt de wereld niet in je eentje veranderen, had Joey steeds weer benadrukt tijdens mijn bezoek. Het is altijd een kwestie van teamwork. Het probleem met veel idealisten is dat ze te veel van zichzelf verwachten. Dan proberen ze een goede ondernemer, onderzoeker, fondsenwerver, netwerker én verhalenverteller te zijn. ‘
vrijwel iedereen komt in actie, als je het maar vraagt.
Hoofdstuk 7. Bedenk wat de wereld nodig heeft, en vind het uit
Wat we kunnen leren van pioniers en bouwers als Jonas Salk en Josephine Cochrane
De rol van techonolgie in de vooruitgang.
Tot op de dag van vandaag zijn de pokken de enige mensenziekte die we volledig hebben weten uit te roeien. Volgens een schatting van unicef uit 2018 zijn door de campagne van Viktor Zhdanov maar liefst 200 miljoen levens gered.
Neem een van de belangrijkste doodsoorzaken van onze tijd: malaria. Ja, we hebben al klamboes die met insecticide zijn geïmpregneerd, en mensen als Rob Mather (zie hoofdstuk 5) laten zien hoeveel levens we daarmee kunnen redden. Maar stel dat we een vaccin hadden. Zouden we dan eindelijk kunnen afrekenen met malaria?
Als de strijd tegen pokken, polio en malaria iets laat zien, dan is het dat morele ambitie niet zonder technologie kan.
Schoon drinkwater voor iedereen? Check. Met genoeg stroom kunnen we onbeperkt zeewater ontzilten. Twee eeuwen aan CO2-uitstoot opzuigen? Tuurlijk, met groene en praktisch gratis energie kunnen we zoveel broeikasgassen uit de lucht halen als we maar willen. En trouwens, we kunnen de hele wereld van verse groente en vers fruit voorzien als we alles verbouwen in door ledlampen verlichte wolkenkrabbers waarin we de omstandigheden perfect kunnen controleren. (volgens mij vergeet hij de beperkte grondstoffen hier – donut)
Als de geschiedenis ons íéts leert, dan is het dat iedere energierevolutie gepaard gaat met een dramatische versnelling van de technologie. (en dat deze vooruitgang niet altijd het beste is voor mens en natuur)
Er is namelijk niets vanzelfsprekends aan technologische vooruitgang waarvan iedereen profiteert. Alles draait om de keuzes die we maken als samenleving, en daarbij kunnen we niet om de morele dimensie van technologie heen.
Hoofdstuk 8. Red een leven, nu voor slechts $ 4.999,99
Wat je kunt bereiken door radicaal te prioriteren,en hoe je morele ambitie volledig kan ontsporen
Rob even getalenteerd, maar pas toen hij een stap terug deed en zorgvuldig zijn opties afwoog, begon hij het grootste verschil te maken. Begin dus niet met de vraag ‘Wat is mijn passie?’, maar met de vraag ‘Hoe kan ik het meeste bijdragen?’ – en kies vervolgens de rol die bij je past.
Bedenk: je talent is slechts een middel, en je ambitie is rauwe energie. De vraag is wat je ermee doet.
Meestal zijn we blind voor onze eigen spilzucht. Het is doorgaans een stuk makkelijker om naar de consumptiedrang van anderen te wijzen.
Maar wie in een rijk land woont en in de spiegel kijkt, zal waarschijnlijk moeten toegeven dat zijn eigen leven net zo goed een opeenstapeling van verspilling is.
een alleenstaande met een modaal inkomen in Nederland behoort al tot de rijkste 3 procent van de wereldbevolking.304 En ja, dat cijfer is gecorrigeerd voor het feit dat de prijzen in armere landen een stuk lager liggen. Maar liefst de helft van alle wereldbewoners leeft van minder dan 7 dollar per dag, en meer dan 600 miljoen mensen leven van hoogstens 2,15 dollar per dag.
Meer dan de helft van al het inkomen wordt iedere maand bijgeschreven op de bankrekening van slechts 10 procent van de wereldbevolking.307 En dan te bedenken dat veel mensen in rijke landen dromen van een nóg hoger inkomen – het wil blijkbaar niet tot ons doordringen dat we al tot de top behoren.
Eigenlijk is er maar één overtuigend bezwaar tegen de filosofie van Peter Singer. Ze vraagt te veel van ons. Mensen zijn niet in staat om zich voortdurend bezig te houden met alle ellende in de wereld.
Nee, de meeste mensen zijn gewoon wel tevreden met hun middelmatigheid. Ze maken het zichzelf niet te moeilijk en mikken op ongeveer dezelfde morele status als de andere leden van hun groep. Niet slechter, maar vooral ook niet beter.
Het is precies deze gemakzucht waarmee Peter Singer wilde afrekenen.
In hun studententijd begonnen de Singers al 10 procent van hun inkomen weg te geven, wat ze inmiddels hebben opgevoerd tot 40 procent.
gedachtegoed: ‘effectief altruïsme’ (EA).
Die eerste stichting van Ord en MacAskill heette Giving What We Can, en had als doel mensen aan te moedigen om ten minste 10 procent van hun inkomen te doneren.
De morele verplichting tot kosteneffectiviteit’.325 Wanneer je focust op de grootste problemen en je vervolgens de beste oplossingen kiest, dan kun je in je eentje als donateur evenveel bereiken.
Toegegeven, de rol van dit soort gulle miljardairs blijft ongemakkelijk. Het zou een stuk prettiger zijn als we leven op een planeet waarop zij (veel) meer belasting betalen, en waar overheden genoeg doen tegen armoede, kindersterfte, klimaatverandering en noem maar op. Voor die wereld moeten we blijven knokken, maar ondertussen moeten we ook roeien met de riemen die we hebben.
De waarheid is dat geld en morele ambitie elkaar goed kunnen gebruiken. Filantropie hoeft niet te blijven hangen in ijdelheid en paternalisme, het kan ook leiden tot echte systeemverandering. Als je maar prioriteiten stelt én oog houdt voor schadelijke neveneffecten. Bovendien kunnen juist particulieren aan ‘impopulaire’ doelen doneren, waar overheden en bedrijven hun vingers niet aan durven te branden.
Hoofdstuk 9. Vergroot je morele kring
De zes tekenen dat je aan de verkeerde kant van de geschiedenis staat
Sterker nog, tot 1800 was maar liefst driekwart van de wereldbevolking een horige of tot slaaf gemaakt.
Zes alarmsignalen voor moreel ambitieuze pioniers:
In de eerste plaats: als een gewoonte achteraf verkeerd blijkt, dan hebben we de argumenten ertegen doorgaans al veel eerder gehoord.
De tweede alarmbel gaat af als mensen hun gewoontes niet echt verdedigen, maar dingen zeggen als: ‘Het is altijd zo gegaan’, ‘Dat is nu eenmaal de menselijke natuur’, of: ‘We kunnen niet anders.
De derde alarmbel rinkelt als mensen wegduiken voor onprettige feiten.
Het vierde alarmsignaal: de boze reacties die morele pioniers oproepen. Keer op keer worden zij verfoeid, veracht en vervolgd.
Een vijfde alarmbel gaat af als het ons moeite kost een gewoonte uit te leggen aan onze kinderen. Juist doordat ze nog niet ‘volwassen’ zijn, kunnen kinderen onze hypocrisie akelig goed blootleggen.
Tot slot loont het om jezelf de vraag te stellen: Wat zullen de historici van de toekomst als onze grootste misdaad zien? Van welke gewoonte zullen zij straks gruwen?
Het is niet zo moeilijk om op voorbeelden te komen:
• Is het geoorloofd om miljarden uit te geven aan luxegoederen, terwijl 47 miljoen kinderen lijden aan acute ondervoeding?
• Is het te verdedigen dat we zo weinig doen tegen catastrofale dreigingen als klimaatverandering en pandemieën, en daarmee de toekomst van de mensheid op het spel zetten?
• Is het mogelijk dat we in de toekomst heel anders zullen kijken naar het straffen van criminelen, en ‘vergelding’ barbaars zullen vinden?
• Is het oké om je kinderen voor te lezen uit boekjes over vrolijke koetjes en kalfjes, terwijl de gemiddelde westerling ieder jaar zijn halve gewicht aan dieren uit de bio-industrie verorbert?
Morele pioniers zijn geen heiligen. Ze lopen alleen maar voorop.
tot slot, bij de immense uitdaging voor eenieder die ook voorop wil gaan lopen. Als je tot de conclusie komt dat de mensen om je heen – familie, vrienden en collega’s – medeplichtig zijn aan een misdadige gewoonte, dan is het makkelijk om de moed te verliezen. Om jezelf te verliezen in bitterheid en frustratie.
Garcés had ondertussen een cruciale les geleerd. Wilde ze het verschil maken, dan moest ze haar eigen ongemak omarmen.
Tegenwoordig helpt Leah Garcés tientallen kippenboeren om op een andere manier hun geld te verdienen.
Hoofdstuk 10. Wees een goede voorouder
Over de grootste bedreigingen voor de mensheid
wat gebeurde er rond 1750 en heeft nog steeds verstrekkende gevolgen voor ons allemaal? Inderdaad, de industriële revolutie ging toen van start. Traditionele technieken en ambachten maakten plaats voor moderne machines en fabrieken.
Eén moderne tractor ploegt 450 keer zo snel als een juk ossen in 1800. Eén moderne hoogoven produceert 170 keer zoveel ijzer als heel Engeland in 1720. Eén modern containerschip kan drie keer zoveel spullen vervoeren als de héle Britse vloot vierhonderd jaar geleden.
we hebben ook een spoor van vernieling achtergelaten. We pompen iedere dag meer dan 100 miljoen ton CO2 in de atmosfeer. We lozen dagelijks meer dan 2.500 ton plastic in de oceaan en hakken bijna 15.000 hectare bos om, vooral in de tropen. We exploiteren de helft van alle bruikbare grond voor de landbouw, en driekwart daarvan voor de productie van vlees en zuivel.
Wat betekent dit alles voor onze zoektocht naar morele ambitie? Nou, dat we ook de schaduwzijde van ons technische vernuft moeten erkennen.
Dan heb ik het over ten minste drie gevaren die een stuk minder aandacht krijgen dan klimaatverandering, en juist daarom behoefte hebben aan mensen met morele ambitie.
- De eerste is een oude bekende. Op het moment van schrijven staan er meer dan drieduizend atoombommen klaar om binnen een paar minuten te worden afgevuurd.
- Op dit moment is er nog een technologie in ontwikkeling waarvan veel deskundigen de potentie vrezen: artificiële intelligentie (ai).
- En dan is er nog een derde catastrofale bedreiging voor de mensheid: ziektekiemen die ontsnappen uit een lab.
Een Apollo-programma tegen armoede en een tegen mensenhandel, een Apollo-programma tegen malaria en een tegen loodvergiftiging, een Apollo-programma tegen klimaatverandering en een tegen de ergste ziekteverwekkers op aarde.
Epiloog. Wanneer doe je genoeg?
De harde realiteit is dat het nooit genoeg is. Er is altijd een nieuwe berg om te beklimmen, altijd een nieuwe missie om te volbrengen. Er zijn altijd kinderen in ondiepe vijvers die jij kunt redden. Het houdt nooit op. En ja, daar schuilt een groot gevaar in. Morele ambitie kan je hele leven opslokken.
Gelukkig is het nooit te laat om moreel ambitieus te worden.
In een rijk mensenleven speelt moraliteit een grote rol, maar zuigt het niet alles op. Als je innerlijke vuur al fel brandt, hoef je er geen extra olie op te gooien. Laat je sowieso niet te veel drijven door schuldgevoel en zondebesef, maar liever door enthousiasme en levenslust. Wees ambitieus, maar niet perfect. Er komt een punt waarop je goed bent zoals je bent.
Zie het goede in de ander, wees streng voor jezelf.
Opvallende lessen uit het boek voor mij:
- 00:00 Intro – aflevering 100?
- 01:45 een eerste indruk
- 03:15 De held die het verschil maakt of juist het collectief?
- 04:10 Het Anglo-Amerikaanse vs de Rijnlandse visie.
- 05:05 Het boek is een spiegel van de maatschappij waar het veel over het individu gaat.
- 05:45 De wezenlijke maatschappelijke veranderingen zijn door een collectief gerealiseerd.
- 11:55 Als je wilt dat mensen je helpen om een doel te bereiken dan moet je ze persoonlijk vragen.
- 13:40 Iedereen kan bij toeval held worden.
- 14:15 Je doet niet het goede omdat je een goed mens bent, je wordt een goed mens door het goede te doen.
- 18:15 Het belang van de organisatie en vele mensen achter de held, zoals Rosa Parks, waardoor de verandering uiteindelijk lukt.
- 18:55 Het snel activeren van mensen, bijvoorbeeld via social media, heeft ook een nadeel, de beweging is vaak niet duurzaam.
- 19:55 Het veel langdurig samen voorbereiden van acties heeft een positief effect op de volhoudbaarheid van de acties. Je voelt je meer verbonden met de groep.
- 21:05 Problemen die omvangrijk, onderbelicht en oplosbaar zijn ideaal voor goede doelen ondernemers, voor een grote impact.
- 24:00 Je kunt een leven redden voor $ 5000, of moeten we het systeem veranderen?
- 30:10 De drie grote gevaren die vragen om mensen met een morele ambitie: 3000 atoombommen, AI en ziektekiemen die ontwikkeld worden in laboratorium.
- 31:55 Het is nooit genoeg. Morele ambitie kan je hele leven opslokken.
- 32:50 Zie het goede in de ander, en wees streng voor jezelf.
- 33:45 De school van de morele ambitie lijkt Rutger’s eigen kerkgenootschap.
- Gesprek met Jelle van Baardewijk voor De Nieuwe Wereld.
- TED talk met Matthieu Ricard
- De machine #boekencast afl 41 over Booking.com
- Bullshit jobs
- David Graeber about bullshit jobs | VPRO Documentary
- Arnold Douwes
- The life you can save – Peter Singer
- GiveWell | Charity Reviews and Research
- Drawdown #boekencast afl 49
- The Spirit Level #boekencast afl 83 – over effect van ongelijkheid
- De goede voorouder #boekencast afl 53 – Roman Krznaric
- Mission Economy #boekencast afl 29 – Mariana Mazzucato
- Rutger Bregman – wikipedia
- Limitarisme #boekencast afl 96 – Ingrid Robeyns
Luister naar deze aflevering
Video van deze aflevering
In deze aflevering bespreken we Morele ambitie. De kern van het boek en de denkwijze van Bregman is duidelijk, de meeste hoogopgeleide mensen doen lang niet genoeg. Ze verkwisten hun kennis, expertise, tijd en aandacht aan zaken die geen verschil maken, of erger nog ze staan aan de verkeerde kant van de geschiedenis.
De school van de morele ambitie lijkt Rutger’s eigen kerkgenootschap, waar hij als dominee en leraar vertelt aan zijn volgelingen. Een linkse kijk op wat moreel is.
Is het beter om een sterk collectief en een betere democratie te organiseren waar we samen besluiten nemen wat belangrijk is, in plaats van vooral de mensen met geld? Een omgeving waar we neo-liberalisme stoppen en veel meer gelijke kansen creëren. Dan hebben we minder helden nodig.
Bekijk hier de opname van het gesprek met Jelle van Baardewijk voor De Nieuwe Wereld
