Een van de dingen die mensen het lastigst vinden als het gaat om het nemen van beslissingen is dat je weinig invloed hebt op wat er gebeurt onderweg naar je doel. Nadat je een beslissing hebt genomen en de nodige acties in gang hebt gezet is het resultaat afhankelijk van een heleboel dingen, o.a. geluk.
Wanneer je een beslissing hebt genomen en het resultaat pakt uit zoals je had verwacht dan denk je: ik heb een goede beslissing genomen. Wanneer het resultaat tegenvalt dan denk je waarschijnlijk: dat was pech.
Als het resultaat van een beslissing slecht is, komt dat doordat je pech hebt gehad, en als het resultaat van een beslissing goed is, komt dat doordat je beslissing goed is. Realistischer is dat in beide gevallen zowel pech/geluk als je beslissing een rol speelt. Aan de rol van geluk bij de uitkomst van een beslissing kun je niets veranderen, maar je kunt wel de manier waarop je beslissingen neemt verbeteren.
In mijn zoektocht naar betere beslissingen voor ondernemers heb ik geleerd van de inzichten van een voormalig professioneel pokerspeler. Annie Duke beschrijft in haar boek How to Decide verschillende manier om betere beslissingen te nemen.
Poker is het enige spel in het casino waar het niet draait om de winst voor het huis (het casino zelf). Alle andere spelen in het casino zijn zo ingesteld dat wanneer je speelt, het huis uiteindelijk altijd wint. In het poker gaat het veel meer om strategie en dus om de keuzes die je maakt.
Natuurlijk moet je geluk hebben met de kaarten die jij krijgt en de kaarten die je tegenstanders krijgen, maar uiteindelijk bepaal je zelf hoe je met die kaarten speelt.
Waar je bij poker rekening houdt met geluk, willen ondernemers graag vergeten dat geluk een rol speelt. Uit onderzoek van Daniel Kahneman komt naar voren dat ondernemers over het algemeen (veel) te positief zijn over de uitkomsten van hun beslissingen.
Net als Annie adviseer ik je om je beslissingsproces vast te leggen. Dit helpt je om toekomstige beslissingen te verbeteren. Wanneer je achteraf analyseert wat er is gebeurd zonder dat je dit hebt vastgelegd, krijg je te maken met verschillende biases die je een ander beeld geven van hoe de situatie was op het moment van je beslissing. Gebruik een beslissingenboek om je beslissingsproces te verbeteren.
Zes stappen naar betere beslissingen
Schrijf de onderstaande stappen voor jezelf uit in je beslissingenboek, zodat je een overzicht krijgt van alle potentiële beslissingen en mogelijke uitkomsten van deze beslissingen en een beeld krijgt van wat de verwachting is dat deze uitkomsten optreden.
Begin met een beschrijving van de verschillende uitkomsten van de beslissing die je voorkeur heeft.
- Maak een overzicht van de mogelijke uitkomsten.
- Bepaal je voorkeur voor iedere uitkomst (gekoppeld aan je waarden).
- Schat de kans dat de uitkomst werkelijkheid wordt.
- Beoordeel de relatieve kans van de uitkomsten ten opzichte van je voorkeuren.
- Herhaal stap 1 t/m 4 voor andere opties die je overweegt.
- Vergelijk de opties met elkaar.
Dit ziet er dan ongeveer zo uit wanneer je voor een beslissing staat bij twee kandidaten in een sollicitatieproces.
Kom los van de analysis paralysis
Het gebeurt soms dat ik lang bezig ben met een beslissing. Al heb ik alles op een rij gezet, dan nog kan ik de beslissing en de volgende stap uitstellen. Ik kan dan alle mogelijke uitkomsten blijven analyseren.
Duke beschrijft een aantal manieren om deze ‘analysis paralysis’ te verminderen en sneller besluiten te nemen. Ze kijkt bijvoorbeeld naar hoe je beslissingen kunt vereenvoudigen. Zo kun je kijken of een keuze je gelukkig maakt of juist niet.
Wanneer je verschillende opties hebt die je allemaal oké vindt, kun je kop/munt of de dobbelsteen gebruiken om voor je te kiezen.
Wanneer je de keuze hebt gemaakt, kan het zijn dat er lage kosten zijn om je keuze te veranderen. Wanneer je dit vooraf weet, helpt dat je om snel een beslissing te nemen. Het aanpassen van de beslissing is immers eenvoudig.
De kracht van negatief denken
Om beter in te schatten wat het resultaat is van een beslissing en wat de gevolgen daarvan zijn kun je vanuit de toekomst kijken naar waar je nu staat.
Hiervoor zijn er twee mogelijkheden:
- Pre-mortem (het is misgegaan)
- Backcast (doel bereikt)
Bij een pre-mortem doe je een onderzoek naar wat er allemaal mis kan gaan. Aansluitend beschrijf je voor al die dingen die mis kunnen gaan wat je kunt doen om dat te voorkomen.
Bij een backcast kijk je naar de toekomst en heb je het geplande doel bereikt. De keuze die je hebt gemaakt pakte goed uit. Dan kijk je terug en bedenk je wat er allemaal is gebeurd waardoor je hier bent gekomen.
Deze analyses helpen je om je beslissingen te verbeteren. Zeker wanneer je je analyses vastlegt in het beslissingenboek, zodat je naderhand terug kunt kijken of het zo gelopen is. Zo niet, dan kun je ervan leren voor toekomstige vergelijkbare beslissingen.
Beslissingshygiëne
Naast de pre-mortem is er ook ruimte om anderen om advies te vragen voor je beslissing. Dit vind je ook terug in de het beslissingenboek. Vraag vooral mensen die al eens met het bijltje hebben gehakt waar jij nu mee moet hakken.
Wat je wilt voorkomen is dat je de ander jouw voorkeur al meegeeft. De kans dat je dan een advies krijgt dat jouw voorkeur onderstreept is erg groot, dat is nu eenmaal hoe we als mens reageren. Zelfs in situaties waarbij jouw voorkeur niet de beste keuze is en anderen dat ook zien, krijg je toch het advies dat aansluit bij jouw voorkeur.
Dit voorkom je door niet jouw voorkeur mee te geven in de informatie die je geeft aan die ander. Wat je het best kunt doen is alle informatie geven die jij hebt met betrekking tot de beslissing zonder voor- of afkeur. Hoe minder subjectieve informatie je meegeeft, des te groter de kans dat je een goed advies krijgt dat afwijkt van jouw voorkeur. Voor een advies waar je echt iets mee kunt zorg je dus voor een goede beslissingshygiëne, informatie ontdaan van jouw voorkeur.
Het voelt goed om een bevestiging te krijgen van je voorkeur, maar het helpt je niet om een betere beslissing te nemen.
Dit waren enkele suggesties van de voormalige professionele pokerspeler Annie Duke uit het boek How to Decide, om jouw beslissingen te verbeteren.
