The best of times the worst of times #boekencast afl 67

The best of times, the worst of times Paul Behrens cover

De ondertitel van het boek van Paul Behrens is Futures from the frontiers of climate change. Ofwel, toekomsten van de grenzen van de klimaatverandering.

Paul Behrens is Associate Professor of Energy and Environmental Change aan de universiteit van Leiden. Hij is afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk, heeft lang gewerkt in Nieuw Zeeland en is sinds 2014 werkzaam in Leiden.

Dit is een populair wetenschappelijk boek vol veel wetenschappelijke feiten en onderzoeken, en toch goed leesbaar. De onderzoeken die hij noemt zijn ook allemaal goed te lezen, zoals hij zelf zegt.

Om de verandering in jezelf mogelijk te maken heb je volgens mij het pessimistische nieuws en het hoopvolle nieuws nodig. Het slechte nieuws om te laten zien dat we moeten veranderen. Het hoopvolle nieuws om te laten zien dat er handelingsperspectief is. Wanneer je vooral pessimistisch nieuws leest, bevries je en krijg je het gevoel dat er niets meer aan te doen is en ga je op de oude voet door. Wanneer je alleen het hoopvolle nieuws leest, denk je dat het allemaal goed komt en ga je op de oude voet door. De combinatie van de twee zet aan tot actie. Je ziet dat het nodig is en dat het kan.

Dat heeft Paul met dit boek goed gedaan, rond de belangrijkste onderwerpen van de klimaatverandering heeft hij telkens een pessimistisch verhaal en een verhaal van hoop geschreven. De pessimistische kant, als we niets veranderen wat gebeurt er dan. De hoop kant, de goede signalen die er zijn vertaald naar een betere toekomst.

De hoofdstukken in het boek zijn

Proloog: “Do you think we are going to be okay?”

Populatie en vooruitgang

  1. Pessimism: Has the bomb exploded?
  2. Hope: Better placed than ever

Energie

  1. Pessimism: Slaves to the power
  2. Hope: Power to the people

Voedsel

  1. Pessimism: Eating the earth
  2. Hope: Green shoots

Klimaat

  1. Pessimism: Where all roads meet
  2. Hope: Making up for lost time

Economie

  1. Pessimism: Counting the cost
  2. Hope: Valuing the future

Epilogue

Pessimism: Are we almost at the end?

Hope: The grass is greener

Laten we in het boek duiken.

Proloog “Do you think we are going to be okay?”

In dit deel legt Paul uit hoe het boek is opgebouwd. De pessimistische hoofdstukken op basis van onderzoeken en rapporten de gevolgen van de ontwikkeling, groei en ongelijkheid van de afgelopen twee eeuwen. Hij praat over a thriving wereld vol met natuur, schone lucht, water en bodem, verbetering van mensenrechten, hogere niveaus van menselijke vervulling en betekenis. Hij ziet te weinig actie van mensen en juiste informatie in de media. De grootste uitdagingen op dit moment liggen volgens Paul op het gebied van populatie en vooruitgang, energie, voeding, klimaatverandering en de economie. 

Wat Paul ook zegt is, dat voorspellen van de toekomst ingewikkeld is.

Populatie en vooruitgang

Has the bomb exploded?

Dit hoofdstuk gaat over de groei van de mensheid, en de ongelijkheid die zich heeft ontwikkeld in de afgelopen decennia. De concentratie van rijkdom komt steeds meer bij een kleiner deel van de bevolking waardoor een steeds groter deel in armoede leeft.

Better placed than ever

Tegelijkertijd lijkt er een einde aan de groei van het aantal mensen te komen. Met de educatie en autonomie van vrouwen neemt gezinsgrootte af. Er zijn nu meerdere grote landen in de wereld waar de gemiddelde gezinsgrootte onder de twee ligt. Dit betekent dat de populatie daalt.

De ontwikkeling en educatie van de vrouw lijkt het grootste verschil naar de toekomst te maken. Vrouwen nemen duurzamere besluiten.

Het bedrag dat door de VN wordt gehanteerd voor de minimum dagelijks inkomen van $ 1,90 is te laag. Wat het wel zou moeten zijn, zijn de meningen over verdeeld, maar dat het te laag is, zijn onderzoekers het over eens.

Door de verandering van het klimaat zullen steeds mensen migreren. Er is in de Westerse landen een grote angst voor deze migratie, terwijl onderzoeken laten zien dat toename van migranten een positief effect heeft op de economie. Het zou zelfs helpen voor meer duurzame stabiliteit.

Energie

Slaves to the power

We zijn verslaafd aan energie, en vooral aan fossiele brandstoffen. We kopen steeds meer, grotere en zwaardere spullen die meer energie kosten om te produceren en voort te bewegen. Kijk bijvoorbeeld naar de toename van het aantal SUV’s. Dit was de twee na grootste veroorzaker van groei in de CO2 uitstoot. Veroorzaakt doordat we in een grotere auto dan de buurman willen rijden.

Het aantal mensen dat nog steeds op open vuur in hun hutten kookt en stookt is enorm, 3 miljard. Dit zorgt voor onveilige en ongezonde situaties.

Het gevoel van dat we als consument recht hebben op goedkope brandstof zien we bij de gele hesjes en het gemor hoe hard de benzineprijs steeg in 2022. Hetzelfde zien we gebeuren met gas in de winter van 2022/2023.

Power to the people

De groei van zonne- en windenergie is enorm. Door de hoge prijzen van fossiele brandstoffen wordt dit versneld. De prijs van hernieuwbare energiebronnen wordt steeds lager door verbetering van de technologie.

Ondanks alle goede berichten lijkt het moeilijk om de gestelde doelen om onder 1,5 graad stijging te blijven te halen. De discussie over stikstof CO2 zorgen voor vertraging terwijl we stikstof en andere gassen blijven uitstoten en het stapelt zich steeds verder op. Het lijkt er op dat we binnen nu en 4 jaar de 1,5 graad grens overschrijden. We zien een trend in de daling van stikstof uitstoot, maar het werkt cumulatief, jaar na jaar stapelt het zich op.

We zoeken de oplossing veel in technologie en te weinig in de verandering van ons gedrag. 

Voedsel

Eating the earth

Door de manier hoe we voedsel produceren, vooral door planten te verbouwen voor de voeding van dieren, neemt de biodiversiteit steeds verder af. Eenzijdige graslanden, zonder kruiden, betekent een verlies van veel insecten. Koeien en varkens die binnen staan zorgen voor een toename van o.a. amoniak. Soja telen voor het vee zorgt ervoor dat bos verdwijnt in de Amazone en omringende gebieden. Palm plantages zorgen ervoor dat oerwoud gekapt wordt en dieren en planten verdwijnen.

Het vernietigen van de bossen in deze gebieden zorgt voor erosie van de grond, uitdroging van de aarde, zodat bij een regebui de vruchtbare aarde wegspoelt.

Steeds meer gebiede komen zonder drinkwater. De verspelling is dat in de gebieden rondom de Middellandse zee rond 2030 in de zomermaanden er geen schoon drinkwater meer is.

De hoeveelheden vlees die we consumeren zorgen voor steeds grotere problemen. Daarnaast is de productie van zaden en meststoffen wereldwijd verzameld binnen een aantal grote bedrijven. Ze controleren de markt. Zaden zijn gemanipuleerd zodat de planten maar een jaar eetbare vruchten geeft en je ieder jaar nieuw zaad moet kopen als boer, en geen zaad kunt winnen van de planten van het afgelopen jaar.

Green shoots

De oplossing is eenvoudiger dan het lijkt. Nu worden veel planten en grond gebruikt voor de voeding van dieren, die wij dan weer eten. Een inefficient systeem. We kunnen die tweede stap overslaan en vooral plantaardig gaan eten. Er is daarnaast ook nog veel te winnen in veel voedsel dat we weggooien, 35% van ons voedsel gooien we ongebruikt weg. Er zijn veel agri initiatieven met goede vooruitzichten richting de toekomst. Meer regionaal en meer groenten in het seizoen eten.

Klimaat

Where all roads meet

In dit hoofdstuk geeft Paul een overzicht van het veranderende klimaat van de afgelopen decenia. Grote stormen en overstromingen, grote droogtes. De signalen zijn niet meer te missen, met overstromingen in Europa en extreem hete zomers. Steeds meer mensen die vroegtijdig sterven van de hitte. Het klimaat maakt zichtbaar en voelbaar waar geleerden al lang voor waarschuwen.

Making up for lost time

We moeten en kunnen snel schakelen. Overheden die nu echt actie ondernemen. Wat op grote schaal ondertussen gebeurt is bossen aanplanten, natuur weer terug laten komen. Er zijn veel voorbeelden waar de natuur sneller terug komt dan verwacht.

Economie

Counting the cost

We hebben hier al vaker over gesproken in andere boekencast afleveringen, de focus op GDP. Dit getal wordt verkeerd berekend en het wordt teveel als handvat gebruikt. Het zorgt niet voor welzijn, maar concentreerd op welvaart.

Groene groei is het volgende probleem. Door de focus op de GDP moeten we blijven groeien. De innovatie groeit, de omzet en corporates groeien, de aandeelhouders verdienen meer, maar de werkers die de belanstingen betalen zijn er economisch niet op vooruit gegaan, sterker nog, we zien steeds meer mentale problemen.

Valuing the future

De kansen naar de toekomst toe zijn enorm. De ontwikkeling van andere economische modellen zoals Donut economie. Er zal meer ruimte ontstaan om minder te werken. Meer ruimte voor tijd met vrienden en andere activiteiten die goed zijn voor de mentale ontwikkeling.

Epilogue

Are we almost at the end?

We passeren steeds meer tipping points. De kans dat we de grens van 1.5 graden halen is nihil. De oliebedrijven die nog zoveel mogelijk olie willen oppompen. De stijgende behoefte van mensen voor meer spullen. De groei van vleesconsumptie wereldwijd jaar op jaar.

The grass is greener

Er zijn veel kansen voor een betere toekomst, zoals de educatie van vrouwen die steeds meer in hoge posities uitkomen. De stijging van hernieuwbare energie. De verandering van de manier hoe we met voedsel omgaan in het Westen. De veranderende wetgeving zoals in Europa nu. Invoering van de CO2 belasting. Andere kijk met circulair denken op grondstoffen.

Opvallende lessen uit het boek voor mij:

  • Frusterende aan dit onderwerp is dat we de kennis en kunde hebben om dit probleem op te lossen, maar dat de wil ontbreekt.
  • Het grootste probleem is de gedragsverandering en het probleem onder ogen te zien.
  • We moeten het in het Westen niet over de groei van de bevolking in Afrika hebben, maar over ons eigen consumptie gedrag.
  • De afnamen van de bevolkingsgroei heeft een relatie met de educatie van de vrouw.
  • We hebben in het Westen een ecologisch probleem veroorzaakt, dat we niet lokaal (Zuidelijk halfrond) willen oplossen, en we willen de mensen die migreren vanwege de gevolgen van wat wij veroorzaken ook niet opvangen.
  • Het boekt mist soms concrete stappen die weinig effect hebben op mensen waarmee je draagvlak krijgt, zoals een verbod op SUV’s produceren, verboden te vliegen tot een afstand van 600km.
  • Eerst denken over privéjets aanpakken en cruiseschepen aanleggen in Rotterdam, voordat we de bouwvakker het biefstuk weg moeten nemen (voeding naar plantaardig).
  • Op scholen plantaardige maaltijden aanbieden, werkt op de lange termijn.
  • Een angstige race tussen sociale en natuurlijke omslagpunten.
  • Wat is het sociale omslagpunt dat we drastisch veranderen in het Westen?
  • Je hebt maar 3.5 procent van de bevolking nodig om een transitie voor elkaar te krijgen.

Bronnen die we genoemd hebben

Luister naar deze aflevering

Beluister hier ons gesprek over het boek The best of times, the worst of times van Paul Behrens. Een grondig boek, maar we hebben ook enkele kritische opmerkingen over de oplossingen die worden aangedragen door Paul.

In een halfuur delen wij dit boek met jou. Een halfuur met kennis die je tot je neemt terwijl je wandelt, loopt of rijdt, bijvoorbeeld.

Video van deze aflevering

Bekijk ons gesprek op video https://youtu.be/-9WVkUlSRyI

https://youtu.be/-9WVkUlSRyI

In deze aflevering hebben we het over het boek The best of times, the worst of times. Een super interessant boek die veel populair onderzoek laat zien waar het misgaat en wat de kansen zijn. Je krijgt met het boek argumenten waarom we moeten veranderen en wat we kunnen doen. Het is een eerste stap om op deze vijf onderwerpen de verandering in gang te zetten als consument, burger, ondernemer en overheid.

Door Erno Hannink

Erno is de businesscoach die ondernemers helpt om de lange termijn doelen sneller te realiseren. Ondernemers die het beter willen doen voor de planeet, maatschappij en zichzelf. Met zijn ondersteuning en tips helpt hij je dagelijkse doelen te kiezen zodat je de lange termijn doelen eindelijk gaat realiseren. Test zijn coaching een week lang gratis uit met deze code ERNOHANNINKWEEK op dit platform -> ga naar coach.me. Sluit je aan bij de community van ondernemers die iets bijzonders doen.