Rust vinden in mijn eindige leven

Wat als je er op je sterfbed achter komt dat je niet echt iets bijzonders hebt nagelaten. Wat als je erkent dat, als je kijkt naar het grote geheel, wat jij hebt gedaan in je leven er over honderd jaar niet meer toe doet?

Dan kan dit inzicht in eerste instantie wat deprimerend aanvoelen. Het idee dat waar je je nu druk over maakt, in het grote geheel nauwelijks het verschil maakt. Dat het bedrijf waar je nu aan bouwt over honderd jaar niet meer bestaat. Dat alles waar je je nu voor inzet uiteindelijk niet veel effect heeft gehad, behalve dat jijzelf, jouw gezin en andere gezinnen in het nu ervan kunnen leven. 

Het inzicht dat de legacy die je hoopt na te laten niet ver komt in de toekomst. Dat alle besluiten waar je je nu druk over maakt op de lange termijn weinig betekenis hebben. Het universum trekt zich weinig aan van wat we nu doen.

Laat deze gedachten even bezinken.

Het betekent ook dat als het er niet echt toe doet wat je doet, je net zo goed kunt werken aan dat wat voor jou het allerbelangrijkste is. Dat je kunt werken aan iets wat volgens jouw omgeving niet zinvol is. Een onderwerp waarmee je op een paar mensen een positieve impact hebt, in het hier en nu. Dat het niet noodzakelijk is om te denken in een bepaalde groei ieder jaar. Dat je je net zo goed alleen maar druk kunt maken om de besluiten die écht het verschil maken en belangrijk zijn voor jou.

Dat kan voor jou, net als voor mij, rust geven.

Dit is het inzicht dat Oliver Burkeman had op een bankje in een park in Brooklyn:

“Opeens besefte ik dat dit allemaal nooit zou werken. Het zou me nooit lukken om voldoende efficiency, zelfdiscipline en energie bij elkaar te schrapen om me een weg te banen naar het idee dat ik alles onder controle had, dat ik aan al mijn verplichtingen voldeed en ik me geen zorgen hoefde te maken over de toekomst.”

Oliver Burkeman in 4000 weken

Hoe efficiënter ik werd, des te meer werk kreeg ik

Door de manier waarop de huidige economie functioneert zoeken we met elkaar continu naar groei. Het kapitalisme is gekoppeld aan altijd groeien. We moeten groeien, anders stort de boel in. We moeten groeien in markten, we willen lagere prijzen voor de grondstoffen en medewerkers, we moeten efficiënter werken. Deze groei heeft vooral een positief effect op de mensen die al rijk zijn en zorgt voor meer onzekerheid voor de mensen aan de onderkant die nog harder moeten werken voor hetzelfde inkomen.

Wanneer ik efficiënter word, wanneer de dingen sneller en beter gaan, dan kijk ik alweer naar het volgende doel. De zoektocht naar verbetering, efficiëntie, meer resultaat in minder tijd, stopt nooit. Denk je dat er ooit een moment komt waarop we zeggen: “We zijn klaar, we zijn genoeg gegroeid”? Wanneer het ene doel is behaald, wordt dit kort gevierd en wordt er gelijk een nieuw doel bepaald. Hierdoor leven we vooral in de toekomst, we werken toe naar het volgende doel, dat in de toekomst ligt. Het kan nog sneller, goedkoper, beter. De tijd of het geld dat we gewonnen hebben met de efficiëntieverbetering wordt gelijk weer geïnvesteerd in de toekomst, om te onderzoeken hoe we nog harder kunnen groeien. Genieten in het nu, van de dingen die we gedaan hebben, is nauwelijks onderdeel van wat we doen.

Door efficiënter te worden met je inbox, met je websiteconversie, en met social media bijvoorbeeld, krijg je met wat geluk meer aanvragen van potentiële klanten, maar er komen ook meer mensen op je pad die net niet passen. Door e-mails sneller te beantwoorden krijg je sneller een bericht terug. Voor iedere e-mail die je verstuurt ontvang je 1,7 e-mails terug. Efficiënter worden in het versturen van e-mails betekent dat er meer werk op je af komt.

Een groter netwerk bouwen van mensen, leads en potentiële klanten betekent dat je aan de individuele personen steeds minder aandacht kunt besteden. Het betekent dat er steeds meer werk op je af komt, dat je steeds minder raakt.

Ik krijg het nooit af

Ik krijg nooit al het werk af dat er voor me ligt. Al werk ik dag en nacht, zeven dagen per week, het komt nooit af. Doordat ik meer werk doe komt er meer werk op me af, waardoor ik het nooit af krijg. Er komt nooit een moment waarop ik het efficiëntst ben en al het werk weg is. Telkens komt er nieuw werk op me af; hoe harder ik werk, des te meer werk komt er op me af. Hoe harder ik werk, hoe onrustiger ik word. Herken je dit?

Er zit niets anders op dan te accepteren dat ik het werk nooit af krijg, hoe hard ik het ook probeer.

Het is goed voor mezelf om dit inzicht als uitgangspunt te gebruiken. Door rigoureuze keuzes te maken om rustiger aan te doen, door te stoppen met dingen en me te concentreren op een paar dingen, is de kans veel groter dat ik meer rust vind. 

Dit is niet eenvoudig, want mijn omgeving is ervan overtuigd dat het zo niet werkt. Dat je minimaal acht uur per dag moet werken. Dat je meer moet verdienen ieder jaar. Dat je vooruit moet gaan omdat als je stilstaat dit betekent dat je achteruitgaat ten opzichte van je omgeving.

Wanneer ik dit op me in laat werken dan kan ik me erbij neerleggen en kiezen voor de dingen die ik wel wil afronden vandaag of dit jaar.

De belangrijkste keuze

Kies voor dat wat je echt wilt doen en negeer alle andere spiegeltjes en kralen. Kies voor dat ene ding met je bedrijf waarin jullie het verschil willen maken en ga daar volledig voor.

De focus op één onderwerp, product of dienst geeft veel rust. Je hoeft minder druk te doen.

Oliver Burkeman laat zien dat we graag alle opties openhouden, waardoor we onszelf alleen maar meer druk opleggen. We leven in een constante twijfel die veel energie kost. Wat als die andere kans meer op kan leveren? Wat als die opdracht meer oplevert? Wat als die markt kansrijker is?

“Je mag ook niet vallen voor het verleidelijke ‘Ik hou graag al mijn opties open’, want eigenlijk is dat een zoveelste manier om greep op alles te willen houden. Nee, je moet weloverwogen grote, ingrijpende, onomkeerbare taken op je nemen waarvan je vooraf niet weet of het de juiste zijn, maar die uiteindelijk doorgaans meer bevrediging blijken te bieden.”

Oliver Burkeman

Door alle opties open te houden werken we nooit vol overgave aan dat ene ding dat we het liefste doen. Het kan natuurlijk lastig zijn om dat ene ding te kiezen of zelfs te ontdekken, maar door er niet vol voor te gaan gooien we veel energie weg. Terwijl we maar beperkte tijd hebben, ongeveer 4000 weken. Waarbij ik mezelf realiseer dat ik er daarvan nog ongeveer 1500 te gaan heb, als het een beetje meezit. Dat is confronterend, nog maar 1500 van de 4000!

Dit inzicht dat het leven eindig is kan stress opleveren omdat je nog zoveel wilt doen. Dat er nog zoveel dingen zijn die op je emmerlijst staan. Wat zou er voor je veranderen wanneer je de emmerlijst loslaat? Die mooie plek die je ooit nog eens wil bezoeken, laat het los. Die ene klant die je nog een keer wilt helpen? Laat het los.

Verminderen

We willen veel, of dat wordt ons wijsgemaakt. We staan onder druk van allerlei meningen: hoeveel tijd we aan onze kinderen moeten besteden, hoeveel we moeten sporten, hoeveel tijd we aan familie moeten besteden, het belang van de zorg voor onze ouders, dat we een schoon huis moeten hebben, dat we regelmatig nieuwe kleding en spullen nodig hebben, hoeveel we moeten werken. Via verschillende kanalen krijg je te horen dat je niet goed genoeg bent, dat je nieuwe spullen nodig hebt om je beter te voelen. 

De marketing die bedrijven gebruiken is niet bedoeld voor jouw welzijn, maar voor de groei van hun eigen bedrijf. Sterker nog: de marketing die ze gebruiken zorgt er juist voor dat je ongelukkig blijft en steeds harder moet werken om bij te blijven.

Wanneer je ervoor kiest om geen kinderen te krijgen krijg je vragen. Wanneer je besluit om minder te gaan werken omdat je voldoende hebt, doe je de economie tekort. Wanneer je als ouder kiest voor het opvoeden van de kinderen werk je niet mee aan de groei en het ondersteunen van werkgelegenheid. 

We zitten vast in het hamsterwiel. Hoe harder we lopen, des te harder draait het wiel, en daarom moeten we nog harder lopen om niet te vallen. Wanneer je uitstapt zie je de mensen rennen in het hamsterwiel en gaat jouw leven ook gewoon door, maar dan in het tempo dat je zelf kiest samen met de mensen om wie je geeft.

Wat doe je om ruimte te maken voor jouw keuze? 

Een van de lastigste besluiten waar we regelmatig voor staan is het besluit om met dingen te stoppen. Afscheid nemen van een klant die veel omzet oplevert, maar veel energie kost en nauwelijks iets oplevert. Dat project waarin jij gelooft, maar verder niemand in je bedrijf. Dit zijn stop-besluiten. Het is beter voor jouw aandacht, tijd en gemoedstoestand om meer te stoppen. Het is handig om hierbij de ‘sunk costs‘ te zien voor wat ze zijn: kosten die je in het verleden hebt gemaakt, die niets zeggen over de toekomst.  

Meer aandacht voor het belangrijkste dat je te doen hebt betekent het verminderen van de andere zaken. Het betekent stoppen met relaties, wensenlijstjes, projecten, producten, klanten en nog veel meer. 

Het boek Stop. van Marije van de Berg geeft je een methode om goed te stoppen. Het is namelijk belangrijk dat je goed stopt en afsluit, anders blijven dingen je achtervolgen terwijl je er eigenlijk mee wilt stoppen.

Marije heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar waarom projecten niet stoppen en wat belangrijke stappen zijn in een goed stop-proces. Luister hier naar het gesprek dat ik met Marije had: Leren om goed te stoppen – Marije van den Berg en naar de boekbespreking over Stop.

“Want als je nooit een project aanpakt dat je het nodige gezag inboezemt, hoef je uiteraard ook niet bang te zijn dat het het op een gênante mislukking uitdraait”

Oliver Burkeman

Stoppen met deze middelen voor ruimte

Door onderstaande middelen drastisch te verminderen krijg je weer ruimte en aandacht voor dat wat jou echt bezighoudt.

Deze middelen zijn niet bedacht voor jouw gemak, maar om jouw aandacht te krijgen. Aandacht is namelijk geld waard, hebben bedrijven ontdekt. Jouw aandacht kunnen ze verkopen aan andere bedrijven in ruil voor advertenties waarin we worden aangespoord om nog meer spullen te kopen. Spullen die ons niet gelukkiger maken, maar waarvoor we wel harder moeten werken.

Social media – websites als Facebook, Twitter en LinkedIn versterken polarisatie. Je krijgt meer van hetzelfde te zien, meningen die jouw mening onderschrijven en versterken, je wordt emotioneel geraakt door dingen die je niet kunt beïnvloeden. Deze platformen voorzien ons van advertenties, websites en apps die je ongemerkt manipuleren zodat je er meer tijd besteedt. We voorzien deze platformen (onbetaald) van inhoud met onze teksten, meningen, afbeeldingen en video’s.

Onze drang om zoveel mogelijk mensen te bereiken weerhoudt ons ervan om de juiste mensen echt te bereiken.

Telefoon – door de komst van internet naar onze telefoon werd het steeds minder een telefoon en meer een plek waar je altijd online bent. We bellen steeds minder en sturen vooral berichten, omdat bellen ongemakkelijk voelt. De makers van de telefoon zorgen er samen met de makers van de apps voor dat we onrustig worden als we de telefoon vergeten. We hebben het gevoel het contact met de wereld te verliezen, terwijl we het echte contact met onszelf en de naaste omgeving steeds meer verliezen. 

Op dit vlak ben ik zelf in de afgelopen jaren tot nieuwe inzichten gekomen. Jaren was ik overtuigd van het belang van een zo groot mogelijk bereik en maakte ik promotie, gaf workshops en trainingen hoe je de sociale media kunt inzetten voor je bedrijf. Hoe je contact maakt met mensen/klanten. Dat online contact ook echt contact is. Maar, het is niet hetzelfde. Je mist de nuance, je kent de grote lijnen. Je mist de moeilijke momenten waar mensen juist steun zoeken.

In de afgelopen paar jaar, mede versterkt door maatregelen rondom de pandemie, heb ik geleerd dat ontmoetingen, in gesprek gaan met mensen, de tijd nemen voor een echt gesprek veel meer oplevert. Dit kan ook via Zoom en de telefoon, hebben we ontdekt. Je hoeft elkaar niet fysiek te ontmoeten, al maakt het dat intiemer en wordt de connectie daardoor duurzamer.

Televisie – mede door de overvloed aan aanbod bij Netflix, Disney, Amazon besteden we steeds meer tijd aan de televisie. Samen naar een film kijken is leuk, maar uiteindelijk zit je in je eigen wereld en kijk je naar een schijnwereld. Een wereld die anders is dan de werkelijkheid. Je wilt tijdelijk ontsnappen aan het project dat er voor jou echt toe doet. Ongemerkt ben je een paar uur verder zonder echt te ontspannen.

Nieuws – het nieuws krijgen we op dit moment vooral via de televisie en kranten binnen. Het nieuws is extreem gepositioneerd en gepolariseerd omdat de nieuwszenders vechten om onze aandacht. Ze leven van advertenties en hebben dus kijkers nodig. De titels zijn zo geschreven dat we eerder klikken, al verandert dat niets aan de situatie. Het nieuws beïnvloedt je gemoedstoestand, waardoor je onrustig wordt en denkt dat er grotere problemen zijn dan de dingen waar je nu aan werkt.

Wanneer je klaar bent om te onderzoeken en aan de slag te gaan met wat er voor jou écht toe doet dan is het boek 4000 weken een aanrader. Voor een fijner en rustiger leven is het goed om je te realiseren dat je een beperkt leven hebt en dat wat jij doet in het grote geheel weinig verschil maakt. Met dit inzicht kun je accepteren dat je het beste aan de slag gaat met dat ene ding dat jij het belangrijkst vindt.

Tien middelen om je eindigheid volledig te aanvaarden

In de appendix van zijn boek 4000 weken beschrijft Oliver tien handvatten die je helpen om je eindigheid te aanvaarden en bewust te kiezen wat je in die tijd wilt doen.

  1. Kies voor een ‘vaste volume’-benadering van je productiviteit – een maximaal aantal projecten waar je aan werkt, een maximale tijd dat je aan iets werkt, begrenzing van je dag.
  2. Werk nooit aan twee projecten tegelijk – richt je op één project tegelijk.
  3. Bepaal van te voren wat niet gaat lukken – wanneer je hebt gekozen voor een maximum dat je gaat doen betekent dat dat er dingen afvallen. Kies bewust waar je mee gaat stoppen en accepteer dat je dit niet voor elkaar gaat krijgen.
  4. Richt je op wat je al af hebt, en niet alleen op wat je nog moet doen – maak een gedaan-lijstje op een dag. Het geeft een fijner gevoel dan aan het einde van de dag terugkijken naar de lijst van wat nog niet gedaan is.
  5. Voeg alles samen waarvoor je je wilt inzetten – bepaal waar je je voor wilt inzetten en breng alles wat je doet daarmee in lijn, ook al geeft de buitenwereld het idee dat andere dingen nog belangrijker zijn.
  6. Maak gebruik van saaie, slechts voor één doel geschikte technologie – gebruik je telefoon bijvoorbeeld alleen om te bellen of berichten te versturen. Verwijder je social-media- en e-mail-apps.
  7. Probeer iets nieuws te ontdekken in het alledaagse – in plaats van telkens nieuwe dingen op te zoeken en meer dingen te willen doen, kun je beter het nieuwe ontdekken in de dingen die je al doet. Bekijk en ervaar de dingen langer.
  8. Stel je in relaties op als onderzoeker – geef jezelf de ruimte om te ontdekken wie die andere mens is op dat moment.
  9. Cultiveer onmiddellijke generositeit – als je bedenkt dat je iets aardigs wil doen of zeggen, doe het dan direct, stel het niet uit.
  10. Train jezelf in nietsdoen – vaak hebben we het gevoel dat iets doen beter is dan niets doen. Terwijl betere besluiten vaker voortkomen uit (even) niets doen.

Oliver heeft vijf vragen voor je over je eigen leven om alles hierboven concreter te maken:

  1. Op welke punten in je werk of privéleven streef je op dit moment naar zoveel mogelijk gemak, terwijl je beter naar niet al te veel, draaglijk ongemak zou kunnen streven? 
  2. Stel je zulke hoge eisen aan je eigen productiviteit en gedrag dat je daar nooit aan kunt voldoen?
  3. In welke opzichten moet je nog leren leven met het gegeven dat je bent wie je bent en niet wie je meent te moeten zijn?
  4. Op welke levensgebieden hou je jezelf nog steeds in, omdat je wacht tot je het gevoel hebt dat je weet wat je doet?
  5. Hoe zou je je dagen doorbrengen als je je wat minder druk zou maken over het resultaat van je werk?

Om te gaan doen waar je werkelijk voor staat, het onderwerp dat echt belangrijk voor je is, is het handiger om ervoor te kiezen andere dingen niet meer te doen en dat accepteren. Wanneer je je neerlegt bij het feit dat het werk dat je kiest mag falen omdat het voor het universum uiteindelijk niet uitmaakt of het faalt of succesvol is, kun je veel taken naast je neerleggen.

Wil je je verdiepen in bewuste keuzes voor de lange termijn en accepteren wat je bereikt? Dan is het boek 4000 weken van Oliver Burkeman een tip. Noot: dank voor Maven publishing die mij het boek hebben verstrekt om te lezen voor de Ondernemers Boekencast – die aflevering nemen we binnenkort op.

Wil je hier nu concreet mee aan de slag? Laat mij je dan helpen en zet me in als jouw accountability-partner (zie Versla de waan van de dag), zodat je gaat doen wat voor jou het belangrijkste is.

Door Erno Hannink

Erno is de businesscoach die ondernemers helpt om de lange termijn doelen sneller te realiseren. Ondernemers die het beter willen doen voor de planeet, maatschappij en zichzelf. Met zijn ondersteuning en tips helpt hij je dagelijkse doelen te kiezen zodat je de lange termijn doelen eindelijk gaat realiseren. Test zijn coaching een week lang gratis uit met deze code ERNOHANNINKWEEK op dit platform -> ga naar coach.me. Sluit je aan bij de community van ondernemers die iets bijzonders doen.