Vandaag bespreken we het boek Over tirannie van Timonthy Snyder met illustraties van Nora Krug.
Ondertitel: Twintig lessen uit de twintigste eeuw
Timothy Snyder schreef ook het boek Over vrijheid dat we binnenkort bespreken. https://timothysnyder.org/
Timothy David Snyder (18 augustus 1969) is een Amerikaans hoogleraar in de geschiedenis. Hij is gespecialiseerd in de Holocaust en Oost-Europa. https://nl.wikipedia.org/wiki/Timothy_Snyder https://en.wikipedia.org/wiki/Timothy_Snyder
Nora Krug is een auteur en illustator (wiki).
Snyder’s ouders zijn Quakers. Schnyder is professor aan Yale. He is currently (February 2025) on leave from his position at Yale University and will teach at the Munk School in the 2025–26 academic year. Snyder speaks five European languages and reads ten. Snyder has stressed that knowing other languages is very important for his field, saying “If you don’t know Russian, you don’t really know what you’re missing.”
Bekend van boeken: Bloedlanden. Europa tussen Hitler en Stalin (2011), The Road to Unfreedom: Russia, Europe, America (2019) en On Tyranny: Twenty Lessons from the Twentieth Century (2017) – Nederlandse vertaling 2024
Over Tirannie: a short book about how to prevent a democracy from becoming a tyranny, with a focus on modern United States politics and on what he called “America’s turn towards authoritarianism”.
Het onder techmiljardairs populaire libertarisme dat nu in de VS aan de macht komt, is volgens Snyder een wegbereider voor fascisme. “Het afschaffen van de overheid leidt tot chaos en dan accepteren de burgers een sterke man die zegt dat hij orde op zaken gaat stellen en de democratie opzij schuift.”
Om dat tegen te gaan is het niet voldoende er tegen te protesteren.
“Rechtse politici hebben het steeds over vrijheid, de andere kant heeft daardoor de neiging het onderwerp te laten liggen en zich meer te richten op gelijkheid, solidariteit en rechtvaardigheid. Terwijl vrijheid je de kans geeft een toekomst voor te stellen en daar in te geloven. Kritiek hebben is gemakkelijk. Je hoeft dan jezelf niet bloot te geven. Dat doe je wel als je laat zien waar je voor bent.”
Alleen maar kritiek leveren leidt er toe dat mensen steeds op zoek gaan naar wat er mis is en daarmee ook zelf niet verder komen.
“Links doet dat bij voorkeur ook nog onderling, omdat ze merken dat ze met kritiek op elkaar meer aandacht krijgen dan met het bekritiseren van rechts. Altijd op zoek naar fouten, al is het maar een enkel dingetje, om personen en betogen te kunnen afwijzen. Het is destructief. Je moet je meer richten op een betere toekomst. Op ideeën, concepten en hoe die te realiseren.”
Wat een bijzonder boek. Duidelijke lessen uit de geschiedenis met een directe koppeling naar het nu. Snyder is historicus met een specialisatie in de holocaust en Oost-Europa. Het boek gaat over hoe tirannie (en fascisme) kan opkomen en wat je er tegen kunt doen. De parallelen met wat er gaande is in de VS en ook in verschillende Europese landen zijn beangstigend. De vormgeving is bijzonde en verfrissend. De teksten zijn kort en helder.
De 20 lessen:
- Gehoorzaam niet bij voorbaat
- Verdedig maaatschappelijke instellingen
- Voorkom een éénpartijstaat
- Neem verantwoordelijkheid voor het aanzien van de wereld
- Bewaak de beroepsethiek
- Pas of voor paramilitairen
- Blijf nadenken als je een wapen moet dragen
- Wees het eerste schaap over de dam
- Koester onze taal
- Geloof in de waarheid
- Onderzoek alles
- Maak ookcontact en ga in gesprek
- Bedrijf politiek fysiek
- Zorg voor een prive leven
- Geef aan goede doelen
- Leer van mensen in andere landen
- Let op gevaarlijke woorden
- Blijf kalm als het ondenkbare gebeurt.
- Wees vaderlandslievend
- Wees zo moedig als je maar zijn kunt
De gescheidenis herhaalt zich niet, maar we kunnen er wel van leren. Aristoteles en Plato en Founding Fathers in het Vooraf.
1 Gehoorzaam niet bij voorbaat
de gehoorzaamheid en het toekijken van burgers – experiment van Milgram aan Yale – stroomstoten. Mensen zijn ontvankelijk voor nieuwe regels in een nieuwe situatie (corona).
2 Verdedig maaatschappelijke instellingen
Ze vormen de waarborg voor een fatsoenlijk leven. Ze hebben onze hulp nodig. Kies een instituut dat jou aan het hart gaat en sta er pal voor. De heersers veranderen de maatschappelijke instellingen (zie nu de VS met DOGE)
3 Voorkom een eenpartijstaat
Verdedig het meerpartijensysteem, bescherm de regels van democratische verkiezingen. Breng je stem uit.
Salamitactieken waarbij de oppostie laag voor laag wordt weggesneden.
De Russische oligarchie die na de verkiezingen van 1990 is gevestigd, is nog steeds aan de macht en propageert een buitenlandbeleid dat gericht is op het vernietigen van de democratie elders.
De verschillen in rijkdom door mondialisering nemen toe en dus tenoemden oligarchie. Zie de donaties aan de politieke campagnes in de meest recente verkiezingen.
4 Neem verantwoordelijkheid voor het aanzien van de wereld
Tekens van haat (anti-semitisme, anti-zionisten, hakenkruizen), mensen afbeelden als dieren.
Wat gebeurt er als niemand het spelltje meespeelt? – Havel
5 Bewaak de beroepsethiek
Beroepsethiek van rechters, juristen, maar ook ambtenaren
6 Pas of voor paramilitairen
Mannen met geween die altijd riepen dat ze tegen het syseem waren, uniformen gaan dragen en optochten gaan houden met fakkels en potrertten van een leider, is het einde nabij. Als de pramilitaire aanhangers van zo’n leider vermengd raken me politie en leger, is het einde daar.
7 Blijf nadenken als je een wapen moet dragen
Vermeende vijanden van de staat. bijna 700.000 executies tijdens de grote terreur van de Sovjet-Unie
8 Wees het eerste schaap over de dam
Iemand moet het doen. Het is eenvoudig anderen te volgen. Zonder dat ongemak is er geen vrijheid. Geef het goede voorbeeld.
9 Koester onze taal
Herhaal niet wat anderen zeggen. Bedenk desnoods je eigen taal al is het maar om te verwoorden wat anderen volgens jou zeggen. Week jezelf los van het internet. Lees boeken.
Een overzicht van boeken die je kunt lezen over tirannie.
10 Geloof in de waarheid
Feiten opgeven is je vrijheid opgeven. Als niets waar is, kan niemand de macht bekristiseren. De dikste beurs betaalt voor het meest verblindende licht. Overzicht van toename van aantal leugens door Amerikaanse president. Een miljadairs is iemand die zijn belastingen noch zijn schulden kan betalen. Magisch denken.
11 Onderzoek alles
Zoek zelf dingen uit. Lees lange artikelen. Maak onderzoeksjournalisitiek mogelijk door je op krant of tijdschrift te abonneren. Neem verantwoordelijkheidvoor wat je met anderen deelt.
12 Maak ookcontact en ga in gesprek
13 Bedrijf politiek fysiek
Verzet
14 Zorg voor een prive leven
Zorg dat je privacy gebruikt. Verwijder cookies. Gebruik alternatieve internet diensten. Voer persoonlijke gesprekken indde echte wereld.
15 Geef aan goede doelen
Wees actief in organisatie die voor jouw levensovertuigingen staan. Kies een goed odel en word donateur. Jouw vrije keuze zal de samenleving ten goede komen en anderen stuenen
16 Leer van mensen in andere landen
Onderhoud je buitenlandse vriendschappen en maak nieuwe vrienden in andere nlanden. De huidige problemen met anti-democratische krachten maken deel uit van een grotere trend, Geen enkel land zal daar in zijn eentje een oplossing voor vinden.
17 Let op gevaarlijke woorden
Gebruik van oowren als extremisme en terrorisme (nu tegen klimaatactivisten) en de fatale concepten ‘noodtoetand’ (asielcrisis) en ‘uitzonder/ Maak je kwaad over chauvenistisch taalgebruik (eigen volk eerst)
18 Blijf kalm als het ondenkbare gebeurt
19 Wees vaderlandslievend
20 Wees zo moedig als je maar zijn kunt
Opvallende lessen uit het boek voor ons:
- 00:00 intro – een eerste indruk van het boek –
- 03:52 Een eerste indruk van Tom – Elke scholier zou dit verplicht moeten lezen.
- 06:15 Een goed leesbaar boek
- 08:30 Anticiperend gehoorzamen is een tragedie.
- 10:55 Mensen zijn ontvankelijk voor nieuwe regels in nieuwe situaties.
- 11:35 Kies een instituut dat jou aan het hart gaat en sta er pal voor.
- 14:15 We overschatten de stabiliteit van de democratie.
- 16:10 Hoe eenvoudig het was voor sommige mensen om hun beroepsethiek op zij te zetten, zoals advocaten in de tweede wereldoorlog die vaak een belangrijke functie kregen in de SS.
- 19:40 De angst die we hebben voor burgerlijke ongehoorzaamheid en passief verzet te plegen.
- 22:05 Als er geen waarheid is om je aan vast te houden dan kan niemand de macht bekritiserende.
- 23:00 Het magisch denken, de derde weg, dat een (rijke) held, alle huidige problemen kan oplossen.
- 23:44 Onderzoek alles, lees lange artikelen, lees boeken, maak onderzoeksjournalistiek mogelijk en krijg je meer achtergrond en context. Daarentegen met social media wordt vooral de emotie versterkt, je mist vaak de context en hoeft het niet waar te zijn.
- 24:25 Neem de verantwoordelijkheid over wat je zelf met anderen deelt.
- 25:25 Christenen kunnen de Bijbel er nog eens bij pakken, die nog net zo relevant is als altijd.
- 27:05 Elkaar weer meer ontmoeten en met elkaar in gesprek gaan om zo weer empathie te ontwikkelen voor de ander.
- 31:15 Het verhaal van Marinus van der Lubbe – de eerste Nederlander die werd vermoord door de Nazi’s als vermeende stichter van de brand in de Reichstag in 1933.
- 31:30 Als er een terroristische aanslag komt, bedenk dan dat autoritaire leiders zulke gebeurtenissen zullen gebruiken om hun macht te consolideren. Trap er niet in.
- 34:30 Nationalisme is een valse vaderlandsliefde, vasthouden aan cultuur uit het verleden alsof het toen beter was. Cultuur verandert continu.
- 35:15 Het verschil tussen nationalisme en patriottisme.
- 37:20 Ben je bereid om jezelf op te offeren om te voorkomen dat de dictatuur wint?
- 37:50 Alleen maar kritiek leveren leidt er toe dat mensen steeds op zoek gaan naar wat er mis is en daarmee ook zelf niet verder komen. Je moet je meer richten op een betere toekomst. Op ideeën, concepten en hoe die te realiseren.
- 39:15 Kritiek punt van het boek het mist waarom mensen toen tevreden waren met Hitler, en waarom mensen nu op Trump stemmen. Helpt dit boek de Trump stemmer aan nieuwe inzichten? Het is allemaal niet zo makkelijk.
- 43:50 Geschiedenis gebruiken om te kijken naar de toekomst.
- 44:05 Hoe krijgen we het voor elkaar om samen de verbinding weer maken en het tij te keren?
- Wat staat Amerika te wachten? | Timothy Snyder | Buitenhof
- https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/timothy-snyder-herover-de-vrijheid-nu-ze-vernietigd-wordt
- Zijn de ultrarijken de nieuwe fascisten? Met Timothy Snyder
- Over vrijheid – Timonthy Snyder
- Milgram experiment – Wikipedia
- Antifragile – Nassim Nicholas Taleb #boekencast afl 37
- boek 1984 – George Orwell
- boek LTI – Over taal in het derde rijk – Victor Klemperer
- boek Totalitarisme – Hannah Arendt
- boek De mens in opstand – Albert Camus
- boek Kleine filosofie van de digitale onthouding – Hans Schnitzler
- boek Filosofie van de kroeg – Hans Schnitzler
- Marinus (Rinus) van der Lubbe
- Dietrich Bonhoeffer
- Tirannie van verdienste – Michael J. Sandel #boekencast afl 77
- Anmerkungen zu Hitler – Sebastian Haffner
- Geschiedenis voor morgen – Roman Krznaric #boekencast afl 112
- The Spirit Level – Pickett en Wilkinson #boekencast afl 83
Luister naar deze aflevering
Video van deze aflevering
In deze aflevering bespreken we het boek Over tirannie. Als historicus met specialisatie het fascisme, Nazi Duitsland en de USSR gebruikt Snyder lessen uit het verleden om te kijken naar de huidige wereld. Het is een boek dat verplicht zou mogen worden in het onderwijs, zodat de jonge generaties de signalen van tirannie herkennen. De democratie in de wereld staat onder druk. In dit boek vind je 20 lessen om die afbraak tegen te gaan.
