Vandaag bespreken we het boek Geschiedenis voor morgen van Roman Krznaric.
Ondertitel: Inspiratie uit het verleden voor de toekomst
Boek gepubliceerd 4 jul 2024 (Engels) 5 sep 2024 (NL) – de Engelse titel is, History for tomorrow. We kregen het boek van de uitgever ten have, dank je wel daarvoor.
Goed boek. Verhalen uit de geschiedenis gebruiken om het heden te beschouwen. Het laat mij zien dat alles al een of meerdere keren is gebeurd. De geschiedenis herhaalt zich telkens weer. Terwijl we zelf het gevoel hebben in een unieke tijd te leven met eigen urgentie. Beschavingen komen en gaan. Diersoorten komen en gaan. Als een diersoort eenmaal is verdwenen, komt ze niet meer terug.
Inleiding – Terugblikken om vooruit te gaan
1 Afkicken van fossiele brandstoffen
2 Naar meer verdraagzaamheid
3 Consuminderen
4 Sociale media beteugelen
5 Water voor iedereen
6 Het vertrouwen in de democratie herstellen
7 De genetische revolutie in goede banen leiden
8 De ongelijkheidskloof dichten
9 Machines onder controle hebben
10 De ineenstorting van de beschaving afwenden
Conclusie Vijf redenen voor radicale hoop
Inleiding –
Terugblikken om vooruit te gaan
Interessant hoe hij hier kijkt naar sociale innovatie.
Historisch denken is het tegengif tegen de tirannie van het nu en bestrijdt het gebruikelijke vooruitgangsnaratief, dat de oplossing altijd komt uit de hoek van de technologie.
Ik loop achterwaarts met mijn ogen gericht op het verleden de toekomst in.
1 Afkicken van fossiele brandstoffen
Radicaal activisme en de kracht van burgerlijke ongehoorzaamheid
Voorbeelden als afkicken van de slavernij. Hoe de elite telkens weer probeert vast te houden aan het huidige want zij hebben het meeste te verliezen, waarbij ze ook proberen gecompenseerd te worden voor de verliezen. Belangrijk hierin is hoe activisten uiteindelijk het verschil maken. Radicale flanken hebben meer extreme standpunten,m waardoor de standpunten van het midden meer acceptabel lijkt voor de zittende macht. (Raam van Overton)
Alleen ontwrichtende protesten werken.
2 Naar meer verdraagzaamheid
Samenleven in een middeleeuws islamitisch rijk
Vaderlandsliefde komt voort uit bedachte gemeenschappen. We hebben allemaal een migratieverhaal in ons, homo viator, de dwalende soort.
Convivialiteit, leren leven met de verschillen in een multiculturele gemeenschap.
Uitleg over het Chinese gevaar in de VS dat plotseling veranderde toen de Japanners, Pearl Habor aanvielen en Chinees-Amerikaansen het leger in gingen.
Ander voorbeeld Al-Andalus het jaar 1000, de stad Córdoba waar joden, christenen en moslims naast elkaar leefden. Belangrijk ze hadden een gemeenschappelijke taal, het Arabisch en vrijheid van godsdienst.
Steden stimuleren ons om burgers te worden. Hoe groter de stad, hoe groter de kans dat inwoners toleranter zijn.
Singapore – etnische quota in wijken. Een wijk kan niet bewoond worden door een raciale groep. Bewust plannen en ontwerpen van de stad is belangrijk.
3 Consuminderen
Pre-industrieel Japan en het ontwerp van een regeneratieve economie
Voorbeeld van het eenvoudige leven (Quakers) soberheid, geen opsmuk, eenvoudige spullen en maaltijden. Winst drukken door klanten te vragen minder te kopen. Ze streven een grotere ideaal na. Van buiten eenvoudig, van binnen rijk. Je maakt de vrije geldloze ruimte in je leven groter. Minder kopen en meer zijn.
Het mooie voorbeeld van Japan (1600-1868), dat Heel gecontroleerd werd geleefd. Door de kaalslag van de bossen zochten ze naar een oplossing. Een afgezonderd eiland. Zelfvoorzienend. Alles werd hergebruikt. Uitgebreide regels waren hiervoor nodig. Een gesloten economisch bestel of autarkie.
Een nieuw ontwerp voor en regeneratieve toekomst Edo (Japan) al voorbeeld, een economie die nul afval produceert, rantsoenering van koolstof en vlees,
Burgerbeweging Take the Jump met zes grondregels
4 Sociale media beteugelen
De boekdrukkunst en de uitvinding van het koffiehuis
5 Water voor iedereen
Wateroorlogen en het vernuft van de commons
Het gevecht van China met water. Het watertribunaal van Valencia (waterbeheer). Lokaal en gemeenschappelijk beheer.
Een gemeenschappelijk bezit – niet een bron die te koop zou moeten zijn.
6 Het vertrouwen in de democratie herstellen
Over het herontdekken van de gemeenschapsdemocratie
7 De genetische revolutie in goede banen leiden
De schaduwkant van de eugenetica en het streven naar algemeen welzijn
8 De ongelijkheidskloof dichten
Strijden voor gelijkheid in Kerala en Finland
Ongelijke samenlevingen zijn instabiele samenlevingen. Een K-vormige toekomst – bovenaan de rijke elite, onderaan de meerderheid, en steeds minde midden.
Kerala India – een strijd tegen de kasten waarin de vrouwen voorop liepen.
Finland – veel vrouwen in de politiek. Ruimte voor de vrouw om te werken ook als ze moeder wordt. Toegankelijke onderwijs voor de vrouw speelde een belangrijke rol hierin.
Uit collectiviteiten kunnen we altijd hoop en optimisme putten.
9 Machines onder controle hebben
Kunstmatige intelligentie en de opkomst van het kapitalisme
Het financiële kapitalisme als voorbeeld wat er gebeurt met Ai.
Gedistribueerd eigenaarschap: van Silicon Valley naar Co-op Valley p209 mooie voorbeelden oa regio Emilia-Romagna
coöperaties willen van nut zijn en niet alleen een zo hoog mogelijk winst nastreven. Wettelijke eis om een deel van de jaaropbrengst opzij te zetten als ondeelbare reserve, zodat er altijd geld is voor toekomstige interne investeringen.
Ondersteunende elementen nodig:
- overheid rol op zich name door te investeren in startups
- overheid rol om regulering te gebruiken – eerlijk speelveld
- vloedgolf van publieke campagnes om de overheid onder druk te zetten
10 De ineenstorting van de beschaving afwenden
Hoe naties en rijken crisis en verandering hebben overleefd
Zullen we tijdens de Grote Vereenvoudiging breken of buigen?
Beschavingen gaan niet eeuwig mee (Jitske Kramer). Drie kenmerken die een beschaving in staat stellen om zich aan te passen:
- Collectieve solidariteit – Asabijja – ongelijke verdeling van welvaart verzwakt dit. Wanneer de heersers bezweken voor het verlangen naar rijkdom en luxe liep het slecht met ze af. Terwijl een grote crisis mensen meer bij elkaar brengt.
- Biofili – verzoening met de levende wereld – de mens die samenleeft met de natuur en actief ondersteunt.
- Crisisrespons – hoe we omgaan met een crisis, het kan aanzetten tot een transformatie
De ontwrichtingsnexus p238 Ideeën (nieuwe ideeën die de samenleving vormen) – beweging (ontwrichtende bewegingen en activisme die machthebbers uitdagen) – Crisis (een breuk die het systeem destabiliseert).
Conclusie
Vijf redenen voor radicale hoop
p245 een overzicht van de problemen en voorbeelden van de afgelopen duizend jaar
- Ontwrichtende bewegingen kunnen het systeem veranderen
- Wij kan het winnen van ik
- Er zijn alternatieven voor het kapitalisme
- Mensen zijn sociale vernieuwer (niet zozeer de techniek)
- Er zijn andere toekomsten mogelijk
De geschiedenis kan een gids zijn om een andere toekomst te zien en daaraan te werken.
Opvallende lessen uit het boek voor ons:
- 00:00 intro – een eerste indruk van het boek en de achtergrond door Erno
- 01:55 Beschavingen komen en gaan.
- 05:30 Problemen uit het heden of de toekomst definieert en inspiratie zoekt in het verleden voor alternatieven. Als wij wijze besluiten zouden nemen zijn we niet gedoemd ten onder te gaan.
- 07:55 ‘Historisch denken is het tegengif tegen de tirranie van het nu en bestrijd het gebruikelijke vooruitgangsnaratief.’
- 08:15 ‘Ik loop achterwaarts, met de ogen gericht op het verleden, de toekomst in.’
- 11:25 De radicale flanken zorgen ervoor dat het midden een geluid krijgt dat acceptabel wordt voor de zittende macht. (raam van Overton)
- 11:50 Alleen ontwrichtende protesten werken.
- 13:00 Je hebt de radicale flanken nodig, om de minder radicale protesten een midden positie te geven.
- 15:45 Roman kiest er zelf voor om de radicale flank te ondersteunen door lid te worden XR, omdat hij weet wat het effect is van die radicale flanken.
- 18:00 De rijke geschiedenis van Cordoba waar in het verleden verschillende religies met elkaar leefden in een bruisende grote stad.
- 19:35 Singapore als een meer recent voorbeeld van gestimuleerde mix van mensen en godsdiensten. Steden stimuleren mensen om burgers te worden.
- 24:15 Klanten vragen om minder van je te kopen als ondernemer. (Quakers)
- 24:30 ‘Van buiten eenvoudig, van binnen rijk.’ Maak de geldloze ruimte in je leven groter. Minder kopen, meer zijn.
- 26:00 Een autarkie – een gesloten economisch bestel.
- 29:25 De uitvinding van de boekdrukkunst is ook de start van de polarisatie geweest.
- 33:00 Gezamenlijk, vanuit de burgers opgezet, de bronnen beheren. Zoals in het watertribunaal in Valencia en de waterschappen in Nederland.
- 38:50 De democratie in Athene werd geleefd, een participatieve democratie.
- 40:10 Zwitserland is in politiek opzicht de meest gedecentraliseerde staat van Europa, met de meeste referenda ter wereld.
- 41:50 Representatieve democratie is niet geschikt om de huidige problemen op te lossen.
- 44:05 Uit collectiviteit kunnen we altijd hoop en optimisme putten.
- 44:50 Als je zorgt dat een samenleving gelijker wordt, dan los je automatisch alle problemen op.
- 49:25 Wanneer de ongelijkheid toeneemt verslechterd het welzijn en uiteindelijk ook de welvaart.
- 50:30 In balans leven met de natuur: ik neem wanneer het kan en ik geef wanneer het nodig is.
- 50:45 De crisisrespons, een crisis kan aanzetten tot transformatie.
- 56:15 Mensen zijn sociale vernieuwers, niet zo zeer techniek.
- 57:25 Hopium – hoop zonder actie.
- Het zijn tricky tijden – Jitske Kramer
- Ten Have uitgeverij
- De Peloponnesische Oorlog – Thomas Hobbes
- Donuteconomie boek Kate Raworth
- Autarkie
- Take the Jump
- Elinor Ostrom
- Piratenverlichting #boekencast afl 87 – David Graeber
- Het begin van alles #boekencast afl 63 – David Graeber
- De kolonisatie van de toekomst #boekencast afl 92 – David van Reybrouck
- Tegen verkiezingen – David van Reybrouck
- Nu is het aan ons #boekencast afl 61 – Eva Rovers
- The Spirit Level #boekencast afl 83 – Richard Willikson en Kate Pickett
- Power and love – Adam Kahane
- Actieve Hoop – Joanna Macy
- Saving Us – Katharine Hayhoe
- David Takayoshi Suzuki
- Endspiel Europa #boekencast afl 110 – Ulrike Guerot
Luister naar deze aflevering
Video van deze aflevering
In deze aflevering bespreken we het boek Geschiedenis voor morgen. Het boek mist aan het einde een oproep tot actie, of in (geweldloze) actie komen, of aansluiten bij het midden. Roman lijkt ambivalent in zijn kijk op de toekomst. Waarbij het begin van het boek juist heel activistisch begint. Een geweldig boek voor een blik op de toekomst door te kijken naar vergelijkbare situaties in het verleden, met vooral sociale innovaties.
Kijk ook ons jaaroverzicht van 2024.
