Bloed, Zweet, maar Samen #boekencast afl 59

bloed, zweet, maar samen omslag

Het boek Bloed, zweet, maar samen is een samenwerking tussen de auteurs Harry Hummels, Wouter Scheepens en Erlijn Sie. De ondertitel is, samenwerken voor een betere wereld

Eerder nam ik al een gesprek op met Erlijn over haar sociale ondernemerschap. Hummels is hoogleraar ethiek, organisaties en samenleving in Maastricht. Scheepens is mede-eigenaar van Steward Redqueen (consultancy bedrijf op gebied van impact en duurzaamheid) en adjunct professor aan TIAS. 

Het boek heeft 7 hoofdstukken en een uitgebreid overzicht van literatuur en bronnen.

  1. Samenwerken voor een betere wereld
  2. De verkwanseling van onze samenleving en onze planeet
  3. Partnerschappen voor maatschappelijke verandering
  4. Enkelvoudige samenwerking
  5. Meervoudige samenwerking
  6. Gastbijdrage: Samenwerken om de wereld te voeden
  7. Conclusies en reflectie

De auteurs laten het verschil zien tussen samenwerkingen vooral bij bedrijven en organisaties met producten die minder belastend zijn en samenwerkingen die bedoeld zijn om de keten te veranderen. Er staan verschillende voorbeelden in het boek waarbij ik bij een aantal het gevoel van greenwashing niet kan onderdrukken. Wanneer het grootste deel van het bedrijf producten maakt die de wereld vernietigt en een aantal samenwerkingen of overname heeft gedaan om iets aan de beeldvorming te doen.

De voorbeelden zijn interessant, maar gaan niet heel diep in op de samenwerking, meer op het resultaat. Het boek geeft ideeën en inspiratie maar niet echt houvast hoe je het in de praktijk moet aanpakken behalve de zeven aspecten waar je op moet letten voor een succesvolle samenwerking.

De kern van het boek komt neer op alleen ga je sneller, maar samen kom je verder en laten we dat doen voor een betere wereld.

Samenwerken voor een betere wereld

Samenwerking gericht op duurzaamheid en maatschappelijke bijdrage. Een korte inleiding van het boek.

De verkwanseling van onze samenleving en onze planeet

De auteurs beschrijven een beeld van waar het naartoe gaat wanneer we doorgaan met een focus op winst en consumeren. Het idee bijvoorbeeld dat de natuur alleen waarde krijgt wanneer de mens arbeid toevoegt. Waarbij we de voorbehouden van John Locke uit het oog zijn verloren, alleen toe-eigenen wanneer het ook daadwerkelijk wordt geconsumeerd, geen verspilling en voldoende overblijft voor anderen.

Gro Harlem Brundtland beschrijft een duurzame ontwikkeling die voorziet in de behoefte van de huidige generaties zonder het vermogen van toekomstige generaties aan te tasten om in hun behoeften te voorzien.

Voor de auteurs is schaalgrootte van belang voor een echte verandering. Kleine bedrijven die het alleen proberen te doen hebben te weinig impact. Tegelijkertijd zien ze ook dat ondernemers een belangrijke rol spelen in de verandering, zo noemen ze een aantal interessante voorbeelden van maatschappelijke ondernemingen zoals Fairphone, Seepje, MUD Jeans.

Partnerschappen voor maatschappelijke verandering

Maatschappelijk ondernemingen die zich verbinden met gevestigde bedrijven voor schaal. In dit hoofdstuk laten de auteurs de verschillende vormen van partnerschap zien die in de volgende hoofdstukken dieper worden behandeld, zoals de meervoudige en enkelvoudige partnerschap. Meervoudig is gericht op een duurzame, rechtvaardige en inclusieve toekomst terwijl de enkelvoudige gericht is op het verduurzamen van de markt.

Ze noemen de vier typen van samenwerking: 

  • Faciliterend
  • Transactiegericht
  • Integratief, en
  • Transformerend.

De eerste drie zijn enkelvoudig en de laatste is een meervoudige samenwerking.

Partnerschappen komen vaak tot stand door een eerste toevallige kennismaking van de mensen die het verschil willen maken.

In dit hoofdstuk ook de zeven aspecten waar je bij stil moet staan voor een succesvolle samenwerking:

  1. Actoren
  2. Motivatie
  3. Doel
  4. Vorm
  5. Middelen
  6. Acties
  7. Realisatie

Partnerschappen vormen de poort naar een samenleving waar people, planet en prosperity (ipv profit) in balans kunnen bijdragen aan rechtvaardigheid, inclusie en duurzaamheid.

Enkelvoudige samenwerking

In dit hoofdstuk de verschillende type samenwerkingen aan de hand voor interessante voorbeelden zoals DSM-Niaga. Ook dat het lastig kan zijn zoals Polman (Unilever) en de CEO van Danone hebben gemerkt dat de aandeelhouders financiële waarde belangrijker vonden.

Interessant ook het onderzoek van McKinsey dat de kansen laat zien van de maatschappelijk ondernemerschap. 80 procent van deze bedrijven overleeft de eerst vijf jaar. Dat is veel beter resultaat dan normale startups. Het rapport noemt ook dat opschalen een uitdaging blijft. Hier zit een kans om deze bedrijven met structuur en processen te helpen bij het opschalen en professionaliseren.

Het succes van de merken in het sustainable living plan is duidelijk, ze groeien harder dan de traditionele merken bij Unilever bijvoorbeeld. Samenwerking Seepje met AH bijvoorbeeld en Fairfone met Vodafone waardoor ze meer impact hebben door een grotere afzetmarkt, Lidl met Kipster die het opstarten van dit bedrijf mogelijk maakte.

Als afsluiting van dit hoofdstuk enkele interessante lessen van Hugo Verkuil

Meervoudige samenwerking

Dit is een bijzondere vorm van samenwerking waarbij het maatschappelijk doel op de eerste plaats komt. Doing good en doing well gaan op de lange termijn hand in hand, maar doing good is het startpunt.

Bijzonder startpunt met het antropocentrische eigendomsbeeld van John Locke.

Meervoudige samenwerking heeft als uitgangspunt een systemische verandering tussen meer dan twee partijen waarbij de maatschappelijk verandering gericht op een duurzame, rechtvaardige en inclusieve samenleving leidend is.

Voorbeelden zoals de samenwerking tussen Deloitte en Lightyear en Leaseplan. Ze gaan voor zonnekilometers en niet om de auto. Deloitte heeft zich omringd met een heel ecosysteem voor start-ups en scale-ups

Ander voorbeeld is Ashoka die streven naar systeemverandering, aanpakken van de oorzaken van een maatschappelijk probleem.

Ander mooi voorbeeld is Fairphone en het gebruik van goud in hun producten. Ze nemen goud af van Peru met een fair trade label omdat het goud uit Congo niet is waar je mee wilt bijdragen aan wapens en kinderarbeid. Het IMVO-convenant wordt nu door ,eerdere spelers uit de elektronicabranche gedragen.

Of het rekenmodel voor de echte prijs van koffie zodat groot gebruikers een eerlijke prijs gaan betalen en daarmee de boeren een beter inkomen krijgen. 

Of het voorbeeld van vrouwelijke artsen in Pakistan, die geen werk krijgen/ontslagen worden nadat ze een eerste kind hebben gekregen. Is er nu DoctHERs waarmee vrouwelijke artsen online patiënten verder kunnen helpen met eerste advies.

Het probleem in de markt is dat de bestaande orde vaak veel te verliezen heeft door een verandering van het systeem. Zij houden de verandering dan ook zo lang mogelijk tegen. 

Gastbijdrage: Samenwerken om de wereld te voeden

Bijdrage van Dimitri de Vreeze, co-CEO van DSM. Hier laat hij de goede kant van DSM zien, met een focus op het voedselsysteem, ondervoeding aan de ene kant en overgewicht aan de andere kant.

Conclusies en reflectie

Figuur op p 161 Product, samenleving en markt

Enkelvoudige samenwerking zit op het snijvlak van product en markt.

Meervoudige samenwerking richt zich vooral op de overlappende gebieden van de samenleving en de markt. Bedrijven die het systeem veranderen op een zakelijk manier zitten in het hart van het figuur.

Een eenvoudige hand-out op p175 

Opvallende lessen uit het boek voor mij:

  • Wanneer je een kleine organisatie bent met een grote ambitie, dan is het lastig om dit te vervullen. Samenwerking met een groot bedrijf kan je bekendheid en afzet een enorme sprong geven.
  • Samenwerken is soms ook nodig voor de nodige middelen of kennis om het product te ontwikkelen.
  • Tijd om na te denken over wat je impact is in de gehele keten en levensduur van het product.
  • Kleine bedrijven die het alleen proberen te doen hebben te weinig impact. Die ook het artikel van Rutger Bregman over ambitie en ideologie van mensen.
  • Interessante voorbeelden van producen en bedrijven die de keten veranderen door hun ideologische grondhouding.
  • Partnerschappen zijn de toegang tot een samenleving waar people, planet en prosperity in balans kunnen bijdragen aan rechtvaardigheid, inclusie en duurzaamheid.
  • Maatschappelijk ondernemers hebben een veel grotere kans om de eerste vijf jaar door te komen.
  • Impact en profit gaan op de lange termijn hand in hand, maar impact is het startpunt.
  • Meervoudige samenwerking ondersteunt de systemische verandering tussen meer dan twee partijen waarbij de maatschappelijk verandering gericht op een duurzame, rechtvaardige en inclusieve samenleving leidend is.
  • Meervoudige samenwerking richt zich vooral op de overlappende gebieden van de samenleving en de markt.
  • Ondernemers spelen een belangrijke rol in de verandering die nodig is, in het boek mooie voorbeelden van maatschappelijke ondernemingen zoals Fairphone, Seepje, en MUD Jeans.
  • Greenwashing is dat een bedrijf vooral producten maakt die niet goed voor de ecologie of mens zijn, maar het imago oppoetst door samenwerking met of overname van bedrijven die bewust duurzaam en/of sociaal ondernemen.

Boeken die we genoemd hebben

Overige bronnen

Luister naar deze aflevering

Beluister hier ons gesprek over het boek Bloed, zweet, maar samen. Om de wereld te verbeteren moet je samenwerken zeggen de auteurs. Grootse verandering van het systeem kun je niet alleen realiseren.

In een halfuur delen wij dit boek met jou. Een halfuur met kennis die je tot je neemt terwijl je wandelt, loopt of rijdt, bijvoorbeeld.

Video van deze aflevering

Bekijk ons gesprek op video https://youtu.be/5Z9chkESA1E

In deze aflevering hebben we het over het boek Bloed, zweet, maar samen. Het is geen boek waarin alles wordt uitgelegd over hoe je moet samenwerken, maar wel een boek dat inspireert.

Het boek benadrukt de belangrijke rol van ondernemers bij het verbeteren van de wereld. Deze bedrijven moeten wel een zekere schaalgrootte hebben. Kleine bedrijven die het alleen proberen te doen hebben te weinig impact.

Harry Hummels reageerde op de bespreking via LinkedIn:

Dank voor de positieve feedback en de kritische noten, vooral over de samenwerking tussen innovatieve bedrijven en multinationals. Dat is lastig en dat geven we denk ik ook aan.

Niaga had geen keus. Zonder DSM was er geen circulair tapijt geweest. Over Ben & Jerry’s is veel geschreven, maar het had zichzelf klem gezet. Unilever was ‘de beste van alle slechte opties’.

Dat lag anders bij The Body Shop en bij De Vegetarische Slager. Die hadden keuzes. Maar hier geldt dat de eigenaren het ook wel prettig vonden om hun investering in maatschappelijke ontwikkeling contant te maken. Ook een maatschappelijke ondernemer is niets menselijks vreemd.

Harry Hummels

Door Erno Hannink

Erno is de businesscoach die ondernemers helpt om de lange termijn doelen sneller te realiseren. Ondernemers die het beter willen doen voor de planeet, maatschappij en zichzelf. Met zijn ondersteuning en tips helpt hij je dagelijkse doelen te kiezen zodat je de lange termijn doelen eindelijk gaat realiseren. Test zijn coaching een week lang gratis uit met deze code ERNOHANNINKWEEK op dit platform -> ga naar coach.me. Sluit je aan bij de community van ondernemers die iets bijzonders doen.