‘De keuze is reuze’ was ooit de vaste zin in de reclames van Piet Klerkx. Om jezelf te ontwikkelen in alle vrijheid tot de persoon die je wilt worden heb je in de westerse wereld en in de 21e eeuw veel te kiezen. Die vrijheid geeft keuzestress, de keuze is niet reuzefijn. Hoe verminder je keuzestress?
Voor meer vrijheid is het fijn om meer keuze te hebben, maar de paradox schuilt in te veel keuze. Te veel keuze geeft een enorme druk die zich vertaalt in stress, teleurstelling en ongeluk.
Uit verschillende onderzoeken van Barry Schwarz en anderen (The Paradox of Choice) is duidelijk geworden dat met de toename van keuzes, middelen, rijkdom en mogelijkheden we als mens steeds ongelukkiger worden en dat het aantal depressieve mensen toeneemt.
We kunnen sinds de twintigste eeuw eindelijk onze eigen toekomst creëren. In de westerse wereld zijn we niet meer gebonden aan dezelfde toekomst als onze ouders en grootouders, hetzelfde vak, werk dat slecht wordt betaald, dat ondergewaardeerd is en dat onder verschrikkelijke arbeidsomstandigheden moet worden uitgevoerd. We kunnen zelf kiezen wat we willen doen en wie we willen worden. Daarmee stuiten we op een nieuw probleem: we hebben geen idee wie we willen zijn en met deze keuzevrijheid zijn we bang dat we de verkeerde keuzes maken. We nemen veel tijd voor keuzes en stellen keuzes steeds meer uit.
Dit herken je als mens en als ondernemer. Vroeger was het bijvoorbeeld logisch dat een van je kinderen het bedrijf overnam. Het gaf als vanzelf een doel in je leven en voor je bedrijf. Je bouwde een familiebedrijf dat werd doorgegeven aan de volgende generaties. Dat is nu niet meer zo. Je kinderen hebben veel meer keuzes en gaan op zoek naar de beste keuze voor hun toekomst. Het is daarom slim om een groter doel voor je bedrijf te bedenken, want de kans dat het in de familie blijft is niet groot.
Het aantal keuzes dat jij als ondernemer moet maken is in de afgelopen decennia groter geworden. Tegelijkertijd vragen je werknemers meer keuze in bijvoorbeeld ontwikkeling, opleiding en voorwaarden, waarover jij dan weer van alles mag uitzoeken.
Wat kunnen we doen om te zorgen dat we minder stress krijgen van alle keuze die er is?
Minder keuzestress
Begin met je te concentreren op de keuzes die er voor jou echt toe doen en besteed daar tijd aan.
Wanneer je de belangrijkste keuzes herkent en daar tijd aan besteedt, ga je de overige keuzes zoveel mogelijk automatiseren met regels en gewoontes. Zodat je er zo min mogelijk bewust over hoeft na te denken.
Ontwikkel jezelf tot een satisficer (Schwartz) voor de meeste beslissingen in je leven. Een satisficer is tevreden met een beslissing voor een goed genoeg resultaat en besteedt niet meer tijd aan de zoektocht naar de allerbeste keuze.
Beperk het aantal keuzes en negeer de overige keuzes. Er zijn altijd betere keuzes, maar er is geen ultiem beste keuze. De acceptatie van iets wat goed genoeg is bespaart ons veel tijd en energie, maar belangrijker nog: we zijn naderhand ook tevredener met de uitkomst van de beslissing.
Stop de zoektocht naar het nieuwste. Wanneer je eenmaal gekozen hebt dan hoef je niet verder te zoeken. Het nieuwste, nog betere product vindt jou wel wanneer het echt belangrijk voor je is.
Meer geluk betekent vooral werken aan een hechte relatie met de mensen om je heen. Dit betekent dat je een deel van jezelf opoffert om je te conformeren aan de anderen. Daardoor neemt het aantal keuzes af. Je onderdeel voelen van een groep maakt gelukkiger, ook al heb je minder vrijheid om voor jezelf te kiezen.
Bedenk waar je dankbaar voor bent. Schrijf bijvoorbeeld dagelijks een lijst van vijf dingen op waar je dankbaar voor bent. Hierdoor ben je je meer bewust van de dingen die je al hebt in plaats van telkens uit te kijken naar dingen die nog ontbreken in je leven.
Betere beslissingen maken doe je eenvoudiger met het beslissingenboek. Door dit beslissingenboek in te zetten voor de belangrijkste beslissingen in je bedrijf en voor de overige beslissingen gewoontes en regels op te zetten krijg je meer rust.
Artikelen over de paradox van keuzes:
